Ενα μικρό κομμάτι Ιστορίας

Είναι από εκείνες τις ξεχωριστές περιπτώσεις που το σημαίνον δένεται σε αξεχώριστη διαλεκτική ενότητα με το σημαινόμενο. Οχι όπως συμβαίνει με τις πλαστικές σημαίες που ανεμίζουν χαρούμενες στα χέρια - στις παρελάσεις, στις κομματικές συγκεντρώσεις, στα γήπεδα - κι ύστερ’ από λίγη ώρα βιαστικοί εργάτες τις σωριάζουν σκουπίζοντας και τις φορτώνουν στα απορριμματοφόρα, προσφέροντάς μας την πιο απτή απόδειξη του ότι η όποια σχέση ανάμεσα στο σημαίνον και στο σημαινόμενο είναι εφήμερη, ξώπετση, αν όχι και υποκριτική.

Το σημαίνον: ένα τυπωμένο και χειρόγραφο κομμάτι πράσινο χαρτί. Φθαρμένο. Οχι επειδή παραδόθηκε στην κριτική των τρωκτικών ή στην αναπόφευκτη φθορά του χρόνου, αλλά επειδή για να διασωθεί έπρεπε να διπλωθεί πολλές φορές και να κρυφτεί καλά. Για να προστατευθεί το ίδιο και ο φορέας του.

Το σημαινόμενο:  Απολυτήριο από τον Εθνικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό (ΕΛΑΣ). Αυτό που θα έπρεπε να είναι τίτλος τιμής, παράσημο που ο κάτοχός του το καρφιτσώνει με περηφάνεια στο στήθος, έγινε τεκμήριο ενοχής, διαβατήριο για την κόλαση των ξερονησιών και των φυλακών, κριτήριο διακρίσεων στο πλαίσιο του κοινωνικού απαρτχάιντ που εγκαθιδρύθηκε στη χώρα μας. Γι’ αυτό έπρεπε να διπλωθεί και να παραμείνει καλά κρυμμένο για δεκαετίες.

Αυτοί που εκείνα τα χρόνια της πανούκλας έκαναν τον εαυτό τους παρανάλωμα στον αγώνα για τη Λευτεριά και τη Δικαιοσύνη, βαφτίστηκαν «προδότες» και «μιάσματα». Γνωστή είναι η σύγχρονη Ιστορία του τόπου μας και δε θέλω να την επαναλάβω. Πρέπει, όμως, να την ανασκαλεύουμε συνεχώς, να εντρυφούμε στις δέλτους της, να αντλούμε διδάγματα. Γιατί λαός χωρίς ιστορία είναι λαός δίχως μέλλον.

Ν’ ανατρέχουμε στην Ιστορία όχι σαν αργόσχολοι τρωγλοδύτες των γραφείων, αλλά έχοντας πάντοτε κατά νου, ότι οφείλουμε να δημιουργήσουμε τη δική μας Ιστορία, αποφεύγοντας αυτό για το οποίο μας προειδοποίησε ο μέγας διαλεκτικός:

«Οι άνθρωποι δημιουργούν την ίδια τους την ιστορία, τη δημιουργούν όμως όχι όπως τους αρέσει, όχι μέσα σε συνθήκες που οι ίδιοι διαλέγουν, μα μέσα σε συνθήκες που υπάρχουν άμεσα, που είναι δοσμένες και που κληροδοτήθηκαν από το παρελθόν. Η παράδοση όλων των νεκρών γενεών βαραίνει σα βραχνάς στο μυαλό των ζωντανών. Και όταν ακόμα οι ζωντανοί φαίνονται σαν ν' ασχολούνται ν' ανατρέψουν τους εαυτούς τους και τα πράγματα και να δημιουργήσουν κάτι που έχει προϋπάρξει, σ' αυτές ακριβώς τις εποχές της επαναστατικής κρίσης επικαλούνται φοβισμένοι τα πνεύματα του παρελθόντος στην υπηρεσία τους, δανείζονται τα ονόματά τους, τα μαχητικά συνθήματά τους, τις στολές τους για να παραστήσουν με την αρχαιοπρεπή αυτή, σεβάσμια μεταμφίεση και μ' αυτή τη δανεισμένη γλώσσα τη νέα σκηνή της παγκόσμιας ιστορίας» (Καρλ Μαρξ, Η 18η Μπριμέρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη).

Ο λοχίας του ΕΛΑΣ Ζώης Σπυρίδων του Χρήστου και της Ολγας ήταν ο πατέρας μου Σπύρος Γιώτης (το επώνυμο άλλαξε αργότερα). Δεν ξέρω πόσα τέτοια ιστορικά ντοκουμέντα έχουν διασωθεί, υποπτεύομαι όμως ότι δεν πρέπει να είναι πολλά. Δεν το επέτρεψαν «οι καταστάσεις»! Το κατεβάζω από τον τοίχο του γραφείου μου και το μοιράζομαι μαζί σας, αφού είναι κι αυτό ένα κομμάτι της ιστορίας της Φιλιππιάδας.

Αντί επιλόγου, τρεις στίχοι του Κώστα Βάρναλη από το ποίημα «Πρωτομαγιά του 1944»:

Κι αν πέσανε για το λαό, νικήσαν οι προδότες,

που τώρα εδώ κατάχρυσοι περνούν και μαγαρίζουν,

και τώρα πιο τους μάχονται και τους ξανασκοτώνουν!

Πέτρος Γιώτης

Αθήνα, 21.12.2017