Κλιμάκιο αρχαιολόγων θα ερευνήσει το Ασπροχάλικο του Δήμου Ζηρού
"Aναζητώντας" και άλλα ίχνη της προϊστορίας της Ηπείρου
Ένα σημαντικό μνημείο της "πρώιμης" ιστορίας της Ηπείρου θα ερευνήσουν αρχαιολόγοι του Υπουργείου Πολιτισμού που θα βρεθούν στο Δήμο Ζηρού στις 11 και 12 Δεκεμβρίου.Το κλιμάκιο θα πραγματοποιήσει έλεγχο στο κηρυγμένο μνημείο της Παλαιολιθικής Περιόδου "Ασπροχάλικο" που βρίσκεται στον Άγιο Γεώργιο Φιλιππιάδας. Μάλιστα οι αρχαιολόγοι θα πραγματοποιήσουν έρευνες για εντοπισμό και άλλων άγνωστων σπηλαίων στο...
Δήμο δεδομένου ότι όλα δείχνουν πως η περιοχή κρύβει πολλά και άκρως ενδιαφέροντα "μυστικά" από ένα πολύ μακρινό παρελθόν. Το σπήλαιο /βραχοσκεπή Ασπροχάλικο Πρέβεζας βρίσκεται 3 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του χωριού Άγιος Γεώργιος στη δυτική όχθη του ποταμού Λούρου. Οι ανασκαφές που έγιναν κατά καιρούς έφεραν στο φως σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα από στρώματα της παλαιολιθικής περιόδου. Ραδιοχρονολογήσεις υλικού από τα ευρήματα, χρονολογούν το παλιότερο στρώμα 40000 χρόνια πριν από σήμερα στην μέση παλαιολιθική περίοδο, και το νεότερο 24000-9000 πριν από σήμερα στην νεότερη παλαιολιθική περίοδο. Πάνω από αυτά τα στρώματα ακολουθούσε στρώμα της εποχής του χαλκού, που περιείχε λίθινα εργαλεία και όπλα. Η τεκμηριωμένη κατοίκηση του σπηλαίου σε τόσο παλιά εποχή το αναδεικνύει σε μια από τις σημαντικότερες και παλαιότερες θέσεις της παλαιολιθικής Ελλάδας.Η σπουδαιότητα του Ασπροχάλικου βρίσκεται στη διαχρονική χρήση του τόσο κατά τη Μέση Παλαιολιθική όσο και κατά την Ανώτερη Παλαιολιθική περίοδο από νομάδες κυνηγούς οι οποίοι κυνηγούσαν κοπάδια αγρίων ζώων. Μεταξύ των ευρημάτων περιλαμβάνονται οστά ζώων, λίθινα εργαλεία από πυριτόλιθο, δόντια ζώων, και μάλιστα ένα τεράστιο δόντι ρινόκερου.
πηγή https://epirusgate.blogspot.com/
Ένα σημαντικό μνημείο της "πρώιμης" ιστορίας της Ηπείρου θα ερευνήσουν αρχαιολόγοι του Υπουργείου Πολιτισμού που θα βρεθούν στο Δήμο Ζηρού στις 11 και 12 Δεκεμβρίου.Το κλιμάκιο θα πραγματοποιήσει έλεγχο στο κηρυγμένο μνημείο της Παλαιολιθικής Περιόδου "Ασπροχάλικο" που βρίσκεται στον Άγιο Γεώργιο Φιλιππιάδας. Μάλιστα οι αρχαιολόγοι θα πραγματοποιήσουν έρευνες για εντοπισμό και άλλων άγνωστων σπηλαίων στο...
Δήμο δεδομένου ότι όλα δείχνουν πως η περιοχή κρύβει πολλά και άκρως ενδιαφέροντα "μυστικά" από ένα πολύ μακρινό παρελθόν. Το σπήλαιο /βραχοσκεπή Ασπροχάλικο Πρέβεζας βρίσκεται 3 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του χωριού Άγιος Γεώργιος στη δυτική όχθη του ποταμού Λούρου. Οι ανασκαφές που έγιναν κατά καιρούς έφεραν στο φως σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα από στρώματα της παλαιολιθικής περιόδου. Ραδιοχρονολογήσεις υλικού από τα ευρήματα, χρονολογούν το παλιότερο στρώμα 40000 χρόνια πριν από σήμερα στην μέση παλαιολιθική περίοδο, και το νεότερο 24000-9000 πριν από σήμερα στην νεότερη παλαιολιθική περίοδο. Πάνω από αυτά τα στρώματα ακολουθούσε στρώμα της εποχής του χαλκού, που περιείχε λίθινα εργαλεία και όπλα. Η τεκμηριωμένη κατοίκηση του σπηλαίου σε τόσο παλιά εποχή το αναδεικνύει σε μια από τις σημαντικότερες και παλαιότερες θέσεις της παλαιολιθικής Ελλάδας.Η σπουδαιότητα του Ασπροχάλικου βρίσκεται στη διαχρονική χρήση του τόσο κατά τη Μέση Παλαιολιθική όσο και κατά την Ανώτερη Παλαιολιθική περίοδο από νομάδες κυνηγούς οι οποίοι κυνηγούσαν κοπάδια αγρίων ζώων. Μεταξύ των ευρημάτων περιλαμβάνονται οστά ζώων, λίθινα εργαλεία από πυριτόλιθο, δόντια ζώων, και μάλιστα ένα τεράστιο δόντι ρινόκερου.
πηγή https://epirusgate.blogspot.com/
ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΟΝ IDEAL
Dimitris Koukoulas
Tο ιστορικό εστιατόριο της Πανεπιστημίου –ανάμεσα θεάτρου REX και κινηματογράφου IDEAL γνωστό σε όλο το πανελλήνιο χάρις σ’ εκείνο το ανθρώπινο ποτάμι που περνούσε μπροστά του-- μετά από έναν, σχεδόν, αιώνα ζωής, έβαλε και αυτό λουκέτο. Το έφαγε η μαρμάγκα της κρίσης και οι καινούργιες διατροφικές συνήθειες, που ξεκίνησαν πριν απ’ αυτήν.
Ως πελάτης το γνώρισα όταν δούλευα στην τελευταία πολυκατοικία πριν τη Θεμιστοκλέους. Αν και ήταν υψηλού σέρβις με τραπεζομάντηλα πάνινα και σερβιτόρους με ζακέτες και παπιγιόν, οι τιμές του δεν ήταν απαγορευτικές.
Η πελατεία του, εκτός από τους εργαζόμενους των γύρω κτιρίων και τους διερχόμενους επισκέπτες της πόλης, κατά κύριο λόγο απαρτιζόταν από τα πλήθη των δικαστηρίων που βρισκόντουσαν τότε απέναντι: Αρσάκη και Σανταρόζα και πάνω από τη Στοά του Ορφέα. Την ώρα της μεσημεριανής διακοπής ο χώρος του κατακλυζόταν από διαδίκους, συνηγόρους και δικαστικούς. Ξεχώριζαν οι συνήγοροι με τις χαλαρές γραβάτες και τις μεγαλόφωνες ομιλίες και οι κατηγορούμενοι από το σκεπτικό ύφος και την ανορεξία τους.
Πήγαινα κάνα δυο φορές τη βδομάδα και για ένα μόνο φαγητό του που το θεωρώ ακόμη και σήμερα ως το καλύτερο έδεσμα που σερβιρίστηκε από εστιατόριο της Αθήνας. Νοστιμότατο και σε τιμή προσιτή. Επρόκειτο για κατεψυγμένη σφυρίδα. Αυτήν την ποιοτική του βορειοανατολικού Ατλαντικού που την έκοβαν σε φέτες. Με το κεφάλι και την ουρά έφτιαχναν ψαρόσουπα σαν ορντέβρ και οι φέτες ψημένες σε μαντεμένια πλάκα, σερβίρονταν με συνοδεία ιταλικών ραδικιών, ελαιόλαδο και μισό λεμόνι.
Καθόμουν πάντα στα τραπέζια του μικρού χώρου αμέσως μετά την είσοδο. Απέφευγα την μεγάλη αίθουσα με τις αγορεύσεις των συνηγόρων. Σερβιτόρο είχα πάντα το Νώντα, έναν εγκάρδιο ξανθόχρωμο Ηπειρώτη.
Κάποια στιγμή έφυγα από τη δουλειά, εργάστηκα για κάποια χρόνια στην επαρχία και όταν επανέκαμψα στην Αθήνα θυμήθηκα αμέσως τη σφυρίδα, ενώ αμέσως με θυμήθηκε και ο Νώντας «Που ήσουν, χάθηκες;» και δεν ξέρω πως μου ήρθε –ίσως και από πονηριά για καλή μεταχείριση --και απάντησα «στο Λονδίνο, ειδικευόμουν στην ΩΡΛ». Με αποτέλεσμα η αναγγελία της παραγγελίας μου προς την κουζίνα να συνοδεύεται πλέον και από την «ιδιότητά» μου: « Μια σφυρίδα για το γιατρό!».
Οι αλλαγές στη ζωή και ο χρόνος με απομάκρυναν από το IDEAL αλλά από τη συγκεκριμένη σφυρίδα ποτέ. Έχω προμηθευτεί βαρύ μαντεμένιο τηγάνι με ραβδώσεις και πάντα τη φτιάχνω.
Δημήτρης Κουκουλάς
Μαραθώνιος
(το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε στο filoiko στις 8-11-2015)
Κυριακή 8 Νοεμβρίου 2015
Κυριακή 8 Νοεμβρίου 2015
33ος αυθεντικός Μαραθώνιος Αθηνας.Για τέταρτη φορά βρίσκομαι στο σημείο εκκίνησης στον Μαραθώνα.Φέτος συμμετέχουν 15.000 δρομείς περισσότεροι από κάθε άλλη φορά.Πόλος έλξης για χιλιάδες ανθρώπους από όλο τον κόσμο παρα την δύσκολη εποχή της κρίσης. Η απόσταση 42 χιλιόμετρα και 195 μέτρα. Ξυπνάς ξημερώματα.Στις 6 περίπου με τα πούλμαν από το Σύνταγμα ηρθαμε εδώ.Ενα πανηγύρι τεράστιο έχει στηθεί.Ενα μεγάλο ποτάμι θα ξεκινήσει από το Μαραθώνα για να φτάσει στο κέντρο της Αθήνας.Μοναδική,συγκλονιστική εμπειρία...
8.55 π.μ. Μαραθώνας.
Λίγα λεπτά μένουν. Aνθρωποι κάθε ηλικίας αντρες και γυναίκες.Παρα πολλοί ξένοι.Περιμένουμε. Φυσάει και έχει λίγη ψύχρα.Περα δώθε για προθέρμανση, επιτόπιες αναπηδήσεις για ζέσταμα. Τα μεγάφωνα παίζουν δυνατά μουσική,ενώ πίσω δεσπόζει η φλόγα του Μαραθωνίου και η ελληνική σημαία.Ακούγεται ο όρκος του αθλητή...
9.12 π.μ φεύγουν οι πρώτοι
Ολοι οι δρομείς είναι σε μπλοκ και φεύγουν, με διαφορά λίγων λεπτών.Ηρθε η σειρά στο δικό μου στο εννιά είναι το τελευταίο μπλοκ Πριν ακούσουμε το οπλο του αφέτη ο εκφωνητής με σπασμένη από συγκίνηση φωνή εύχεται:«καλό τερματισμό, βοηθάτε ο ένας τον αλλον!»
Μπαμ ... Ξεκινάμε.9 και 29.Φεύγουν όλοι τρέχοντας..Στριμωγμένoi κάπως,είμαστε πολλοί, τρέχουμε ο ένας δίπλα στον αλλον.Είναι αρχή ακόμα. Τρέχαμε για να γίνουμε “μέρος της ιστορίας” όπως χαρακτηριστικα διαβαζαμε στις αφίσες του 33ου Μαραθωνίου... Όπως κάθε χρόνο είναι αφιερωμένος στον βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη αγωνιστή της ειρήνης και της Δημοκρατίας .Αρκετοί ξένοι που συμμετέχουν πηγαίνουν και σε άλλους Μαραθώνιους αλλά εδώ είναι η κλασσική,η αυθεντική η πρώτη διαδρομή.Εδώ η συμμετοχή έχει έναν ύψιστο συμβολισμό..<<42>>Θα τα καταφέρω!!
9.12 π.μ φεύγουν οι πρώτοι
Ολοι οι δρομείς είναι σε μπλοκ και φεύγουν, με διαφορά λίγων λεπτών.Ηρθε η σειρά στο δικό μου στο εννιά είναι το τελευταίο μπλοκ Πριν ακούσουμε το οπλο του αφέτη ο εκφωνητής με σπασμένη από συγκίνηση φωνή εύχεται:«καλό τερματισμό, βοηθάτε ο ένας τον αλλον!»
Μπαμ ... Ξεκινάμε.9 και 29.Φεύγουν όλοι τρέχοντας..Στριμωγμένoi κάπως,είμαστε πολλοί, τρέχουμε ο ένας δίπλα στον αλλον.Είναι αρχή ακόμα. Τρέχαμε για να γίνουμε “μέρος της ιστορίας” όπως χαρακτηριστικα διαβαζαμε στις αφίσες του 33ου Μαραθωνίου... Όπως κάθε χρόνο είναι αφιερωμένος στον βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη αγωνιστή της ειρήνης και της Δημοκρατίας .Αρκετοί ξένοι που συμμετέχουν πηγαίνουν και σε άλλους Μαραθώνιους αλλά εδώ είναι η κλασσική,η αυθεντική η πρώτη διαδρομή.Εδώ η συμμετοχή έχει έναν ύψιστο συμβολισμό..<<42>>Θα τα καταφέρω!!
Ακόμα 37 χιλιόμετρα για τον τερματισμό.
Είναι νωρίς ακόμη εύκολα περνάμε μέχρι το 5ο χλμ σε κάθε χιλιόμετρο υπάρχει ένδειξη.Και ξαφνικα ο πρωτος σταθμός τροφοδοσίας. Συνανταμε το Μνημείο των Πεσόντων στον Τύμβο αρκετοί βγάζουν φωτογραφίες.. Εθελοντές πετάνε μπουκάλια με νερό, μας αναζωογονεί αλλα η αληθινή δύναμη έρχεται από αλλου... Οι φωνές του κόσμου κατα μήκος της διαδρομής ακόμη και από μπαλκόνια ακούραστες και ενθουσιώδεις: «Μπραβο παιδια! Παμε!» με χειροκροτήματα. Μικρά παιδιά μοιράζουν κλαδιά ελιάς... <<Είναι από τον τύμβο>> μούπε το κοριτσάκι απλώνοντας το χέρι του Το παίρνω και το βαζω στην τσέπη μου...
Σημάδια κούρασης,και μένουν ακόμα 28 χλμ
Σχεδόν βαδίζοντας φτάνουμε στο 14 Σιγά σιγά αραιώνουμε,απλώνουμε... Αλλοι τρεχουν η βαδίζουν γρήγορα μονοι, αλλοι σε ζευγαρια, αλλοι σε ομαδες.Εχει λιακάδα,ωραία μέρα αλλά ο ήλιος ενοχλεί .Τα πρώτα σημαδια κουρασης αρχίζουν Χαμηλώνω ρυθμό πρέπει να κρατήσω δυνάμεις για το τέλος. Ελικόπτερο περνάει για δεύτερη φορά από πάνω.Πάνε τα πρώτα 14 χλμ.Θα τα καταφέρω!!Δίπλα μου ένας Σλοβάκος
ενας Ιταλός και πίσω ένας Ιάπωνας με κοστούμι εργασίας –τον είχα δει στην αφετηρία στον Μαραθώνα-.Από 100 χώρες και πάνω έχουν έρθει για να τρέξουν η να βαδίσουν εδώ.
ενας Ιταλός και πίσω ένας Ιάπωνας με κοστούμι εργασίας –τον είχα δει στην αφετηρία στον Μαραθώνα-.Από 100 χώρες και πάνω έχουν έρθει για να τρέξουν η να βαδίσουν εδώ.
21 χιλιόμετρο Άλλη τόση απόσταση.
Αφοσιωμένοι δείχνουν όλοι, αρχίζουν να μη μιλάνε μεταξύ τους οι δρομείςΚοιταζω πίσω και είναι σαν να μην έχει εγκαταλείψει κανείς,...
Μια τεράστια αφίσα γράφει¨<<…να διανύσεις μια απόσταση που χωρίζει το θέλω από το μπορώ,να καταργήσεις τα όρια και να φτάσεις στον προορισμό>>
Μετά τη Διασταύρωση της Ραφήνας μας περιμενει ανηφόρα και η πρώτη δικαίωση...21,1 χλμ! «Άλλο τόσο μενει, είναι πολύ αλλά δεν εχω πρόβλημα ακόμη>> σκέφτομαι.
Καλύπτω αρκετά χιλιομετρα περπατώντας.Τα πόδια μου τραβάνε, πονάνε, Κάποιο σύννεφο που εμφανίστηκε βοηθάει.
Καλύπτω αρκετά χιλιομετρα περπατώντας.Τα πόδια μου τραβάνε, πονάνε, Κάποιο σύννεφο που εμφανίστηκε βοηθάει.
Από το 25 χλμ ανηφόρες
Ανηφόρες αρκετές από το 25 μέχρι το 32 χλμ, αλλά
αναρωτιέμαι συνεχώς «θα τερματίσω για άλλη μια φορά Μαραθώνιο;»! Ανατριχιάζω, φοβάμαι,συγκεντρώνομαι... Ψάχνω απεγνωσμένα με το βλέμμα μου τις χιλιομετρικες ενδείξεις, όσο περνάει η ωρα ολα είναι πιο δύσκολα.
Ανα 2,5χλμ υπάρχει σταθμός με διάφορα. Ενας εθελοντής μου δίνει νερό,και με χτυπάει στην πλάτη..Κάποιος από την ακρη του δρόμου φωνάζει:<<και του χρόνου,μπράβο,μπορείς,μη σταματάς…>> Παιδιά απλώνουν τα χέρια για να χτυπήσουμε τις παλάμες,ενδειξη επιβράβευσης της προσπάθειας.Παίρνω κουράγιο ,γεμίζουν τα ψυχικά αποθέματα!Κοιτάζω γύρω μου τους δρομείς, πολλοί είμαστε άνωτων 50 χρονων Μερικοί κοντα στα 70.Μα πως αντέχουν;Η απάντηση είναι γραμμένη στο μπλουζάκι του δρομέα από την Ολλανδία μπροστά μου «determination is everything».(η απόφαση είναι το παν)
Ανηφόρες αρκετές από το 25 μέχρι το 32 χλμ, αλλά
αναρωτιέμαι συνεχώς «θα τερματίσω για άλλη μια φορά Μαραθώνιο;»! Ανατριχιάζω, φοβάμαι,συγκεντρώνομαι... Ψάχνω απεγνωσμένα με το βλέμμα μου τις χιλιομετρικες ενδείξεις, όσο περνάει η ωρα ολα είναι πιο δύσκολα.
Ανα 2,5χλμ υπάρχει σταθμός με διάφορα. Ενας εθελοντής μου δίνει νερό,και με χτυπάει στην πλάτη..Κάποιος από την ακρη του δρόμου φωνάζει:<<και του χρόνου,μπράβο,μπορείς,μη σταματάς…>> Παιδιά απλώνουν τα χέρια για να χτυπήσουμε τις παλάμες,ενδειξη επιβράβευσης της προσπάθειας.Παίρνω κουράγιο ,γεμίζουν τα ψυχικά αποθέματα!Κοιτάζω γύρω μου τους δρομείς, πολλοί είμαστε άνωτων 50 χρονων Μερικοί κοντα στα 70.Μα πως αντέχουν;Η απάντηση είναι γραμμένη στο μπλουζάκι του δρομέα από την Ολλανδία μπροστά μου «determination is everything».(η απόφαση είναι το παν)
Αντίστροφη μέτρηση
Στη γέφυρα στο Σταυρό η τελευταία ανηφόρα.Και μετά η Μεσογείων, η Αγία Παρασκευή, το παιδάκι που μου φωναζε χειροκροτώντας αλλά και μια γιαγιά από τον τρίτο όροφο που πέταγε λουλούδια.Τα πόδια πονάνε, Ολες οι λειτουργίες στο σώμα συγκεντρωμένες σε ένα σκοπό... Στη Γέφυρα της Κατεχάκη οκτώ τυμπανιστές μας απογειώνουν, μας συγκινούν.'Ενας δρομέας κουβαλάει στους ώμους την φίλη η γυναίκα του –θα του επιτρέψουν, έτσι, να τερματίσει; Αρκετός κόσμος από δω και από κει στα πεζοδρόμια παρακολουθούν.,χειροκροτούν μας εμψυχώνουν.<<Μπράβο,λίγο έμεινε,αντε,πάμε,πάμε,πάμε…>>.
Στη γέφυρα στο Σταυρό η τελευταία ανηφόρα.Και μετά η Μεσογείων, η Αγία Παρασκευή, το παιδάκι που μου φωναζε χειροκροτώντας αλλά και μια γιαγιά από τον τρίτο όροφο που πέταγε λουλούδια.Τα πόδια πονάνε, Ολες οι λειτουργίες στο σώμα συγκεντρωμένες σε ένα σκοπό... Στη Γέφυρα της Κατεχάκη οκτώ τυμπανιστές μας απογειώνουν, μας συγκινούν.'Ενας δρομέας κουβαλάει στους ώμους την φίλη η γυναίκα του –θα του επιτρέψουν, έτσι, να τερματίσει; Αρκετός κόσμος από δω και από κει στα πεζοδρόμια παρακολουθούν.,χειροκροτούν μας εμψυχώνουν.<<Μπράβο,λίγο έμεινε,αντε,πάμε,πάμε,πάμε…>>.
Τερματισμός,ανακούφιση…
Το Μεγαρο Μουσικής .Η Βασ.Σοφίας!Λίγο ακόμη Κοντεύω
Μαραθώνιος, η έκφραση της προσπάθειας του άνθρωπου να ξεπεράσει τα όρια!Το 39,το 40,το 41 χλμ Αρχίζω να τρέχω πιο γρήγορα,παίρνω θάρρος από τον κόσμο. 'Μια παρέα στο πεζοδρόμιο που παρακολουθεί κρατάει ένα χαρτόνι που γράφει ΧΑΜΟΓΕΛΑ ΕΦΤΑΣΕΣ Πονάω αρκετά στα πόδια,Στρίβω από Βασ.Σοφίας αφού περνάω κάτω από μια αψίδα.Μπράβο,λίγο ακόμα.Χειροκροτούν από το πεζοδρόμιο και φωνάζουν. Η Ηρώδου Αττικού,,οι σκοπιές με τους εύζωνους, ο Εθνικος Κήπος είμαι στην τελική ευθεία!, ! Βλέπω τον δισκοβόλο και πίσω με κόσμο το Καλλιμάρμαρο περνάω την είσοδο του Σταδίου, πάω για τα τελευταία170 μέτρα στο ταρτάν Τα πόδια μου παίρνουν φωτιά. Το χαμογελο πλατύ, τα μάτια βουρκωμένα...ο τερματισμος , το μετάλλιο, τα συναισθήματα , ο δικός μου Μαραθώνιος...
8-11-2015 MΘΖήκος
8-11-2015 MΘΖήκος
51.Κάποτε στην Παλιά Φιλιππιάδα
<<Η ώρα των ακροατών>>.
του Μιλτιάδη.Δ.Κωστάκου
Εκεί στα 1960 ήταν μια εκπομπή, αυτή που
βλέπετε στον τίτλο:<< Η ώρα των ακροατών>>. Ραδιοφωνική, όχι
τηλεοπτική. Η τηλεόραση θα ερχόταν καμιά
δεκαριά χρόνια αργότερα εδώ στην επαρχία. Δεν ξέρω τι γινόταν στην Αθήνα και
στις άλλες μεγαλουπόλεις. Τότε στο χώρο της ζωντανής, ας πούμε, ψυχαγωγίας και
ενημέρωσης κυριαρχούσε το ραδιόφωνο, μια συσκευή πολυτέλεια για τα σπίτια που
το διέθεταν. Αρκεί να σας πω ότι σε όλο το χωριό ζήτημα να υπήρχαν πέντε έξι
ραδιόφωνα. Και αυτά τα είχανε οι πιο εύπορες, εννοείται, οικογένειες, λιγοστές,
μετρημένες στα δάχτυλα των δύο χεριών. Όλοι οι υπόλοιποι τη βγάζαμε σπαρτιάτικα
στο σπίτι, στεγνοί από διασκέδαση κι άλλα ακροάματα που τόσο απλόχερα η
τεχνολογία προσφέρει σήμερα. Έχει τη σημασία του αυτό. Οι άνθρωποι εκείνο τον
καιρό, από έλλειψη ερεθισμάτων να γεμίσουν τον ελεύθερο χρόνο τους, αντάμωναν
μεταξύ τους να αλλάξουν δύο κουβέντες να περάσει η ώρα τους. Έτσι οι κοινωνικές
τους σχέσεις είχαν περισσότερη αμεσότητα και συχνότητα απ’ ό,τι σήμερα που
νιώθουμε μοναξιά μέσα στο πλήθος.
Μέσα σε μια τέτοια ξεραΐλα από πλευράς κίνησης
και ενδιαφερόντων το ραδιόφωνο αποτελούσε μια όαση ζωντάνιας στην κατά τα άλλα
αργόσυρτη και πληκτική ζωή του χωριού. Από άποψή διασκέδασης, όχι πληροφόρησης.
Ελάχιστοι άκουγαν ειδήσεις, να μάθουν δηλαδή τι γίνεται στον υπόλοιπο κόσμο,
έτσι που ήταν αποκομμένοι άνθρωποι. Που σήμερα είναι ψωμοτύρι στις παρέες στα
καφενεία. Τα τραγούδια, η μουσική, προσέλκυαν τον κόσμο τότε, όχι ειδήσεις.
Δίνω μια εικόνα από την εποχή που μιλάμε και που δε χαρακτήριζε μόνο την Παλιά
Φιλιππιάδα, Αλλά λίγο– πολύ όλη την επαρχία.
Για να
δείτε πως διαφοροποιούνται οι εποχές μεταξύ τους και πόσο αλλάζουν οι καιροί.
Και κάτι
άλλο ακόμα. Να δείτε πως αλλάζουν οι ανθρώπινες γενεές, οι ίδιοι οι άνθρωποι ως
άτομα και ως σύνολα, υπό την επίδραση των αλλεπάλληλων τεχνολογικών
κατακτήσεων.
Βλέπετε
σήμερα τι γίνεται με το διαδίκτυο και τους υπολογιστές. Σωστή επανάσταση που
έφερε τα πάνω-κάτω.
Τότε ήταν το ραδιόφωνο. Ακούγεται πολύ φτωχό
και ασήμαντο. Όμως έτσι ήταν τα πράγματα κάποτε. Γι αύτο έχει αξία η μαρτυρία
μου εδώ. Από ιστορικής και κοινωνιολογικής πλευράς για την εποχή που μιλάμε.
Στο ραδιόφωνο ξεχώριζε η <<ώρα των
ακροατών>>, μια εκπομπή λαϊκής βάσης με τη μεγαλύτερη ακροαματικότητα.
Να πούμε κατά πρώτον κάποια πράγματα
γιαυτήν ιστορικά, ιστορικές δηλαδή
πληροφορίες, Και ύστερα για το ρόλο που διαδραμάτισε εκείνη η εκπομπή στη
διαμόρφωση των ηθών της εποχής της. Αυτό το τελευταίο είναι και η ουσία της
υπόθεσης. Όλα γίνονται από τον άνθρωπο και για τον άνθρωπο.
Πως προέκυψε η εκπομπή. Τώρα από το ύψος της ηλικίας μου (
λέγε ωριμότητας) βλέπω πιο καθαρά και ανάγλυφα τα πράγματα. Λόγω εμπειρίας και
θυμοσοφίας, καθώς συνηθίζεται να λέμε
σ’αυτές τις περιστάσεις.
Έχουμε,
λοιπόν, από τη μία μεριά το ραδιόφωνο, μια συσκευή που επινοήθηκε για να
καλύψει την ανάγκη επικοινωνίας και πληροφόρησης μαζικής μορφής (ΜΜΕ) : από την
άλλη είναι οι ακροατές. Ο πομπός και οι δέκτες.
Ενδιάμεσα είναι το προϊόν με όλο το λειτουργικό κομμάτι και το κόστος στην
υπόθεση. Οι πληροφορίες και τα ακούσματα στοιχίζουν εις χρήμα. Κάποιοι
εργάζονται και πρέπει να πληρωθούν. Όπως και κάποιοι που πρέπει να κερδίσουν
από αυτή την ιστορία, έστω με υπερκέρδος υπό κάποιες προϋποθέσεις λειτουργίας.
Ποιος
πληρώνει για όλα αυτά; Μα, φυσικά,οι αποδέκτες, οι ακροατές.
Στην
ανθρώπινη κοινωνία καμία υπηρεσία δεν προσφέρεται δωρεάν. Εκτός από λόγους
ανθρωπιάς και από τα αγαθά που προσφέρει στον άνθρωπο η φύση. Και όσο για τις
λεγόμενες κρατικές, δηλαδή τις δημόσιες υπηρεσίες, κι αυτές, ως γνωστόν,
πληρώνονται με ειδικό τέλος ( καθορισμένος φόρος, δασμός,για παροχή υπηρεσίας).
Τελικά, όλα εδώ πληρώνονται, που λέει ο
λόγος.
Πάμε τώρα παρακάτω, στο προκείμενο, στο θέμα
μας
Ήθελες εσύ, για παράδειγμα να ακούσεις ένα
τραγούδι της αρεσκείας σου από το ραδιόφωνο. Σου δινόταν αυτή η δυνατότητα να
πραγματοποιήσεις την επιθυμία σου. Έστελνες τότε μια ιδιόχειρη επιστολή στο
σταθμό με τα στοιχεία σου και ένα απλό σημείωμα <<(ο τάδε) επιθυμώ να ακούσω το τραγούδι ( έγραφε τον
τίτλο) την τάδε του μηνός ( συνήθως Κυριακή ή γιορτή) και το αφιερώνω στους
γονείς μου, στους φίλους μου ή στη Μαρία, Σοφία και λοιπά)>>. Εδώ
στεκόμαστε λίγο, στην αφιέρωση. Έχει τη σημασία της. Έλεγες τα μικρά ονόματα,
έτσι αόριστα, και όχι επώνυμα που θα δημιουργούσαν παρεξηγήσεις και εμπλοκές.
Μάλιστα την ώρα της εκφώνησης από το σταθμό λεγόταν το δικό σου μικρό όνομα
χωρίς το επώνυμό σου, Πάλι για τον ίδιο λόγο. Το πολύ πολύ ένας γεωγραφικός
προσδιορισμός,( Ο Γιώργος από το Ριζοβούνι, την Πέτρα κ.α.). έτσι, για το
<<περἰπου>> μέσα σε ένα συνθηματικό, ας πούμε, κώδικα, να καταλάβει
ο άλλος (ή η άλλη) ο αποδέκτης. Στην αφιέρωση έλεγες εκεί κάτι αορίστως
συνθηματικό, Κωδικοποιημένο με νόημα:<< για μια αχάριστη καρδιά>>.
Καταλαβαίνετε. Κορίτσια, γυναίκες, πολύ σπάνια έκαναν τις αφιερώσεις του είδους
που λέμε, τις αισθηματικού τύπου. Μόνο
για τους γονείς συνεχιζόταν από πλευράς γυναικών Ή και για κάποιους άλλος
στενούς συγγενείς (αδέρφια, θείους). Τα ήθη ήταν αυστηρά τότε και τα πλαίσια
έκφρασης συναισθημάτων πολύ περιορισμένα. Ιδιαίτερα μεταξύ των δύο φύλων, Οι
εκδηλώσεις του είδους απαγορεύονταν αυστηρά. Για την ιστορία να πούμε ότι το
κόστος εις χρήμα σ’αυτές τις περιπτώσεις ήταν ένα, Δύο γραμματόσημα που
εσώκλειε ο ενδιαφερόμενος στην επιστολή προς τον σταθμό με τη
<<χαρτούρα>> που δίνεται στους μουσικούς στα πανηγύρια για να παίξουν
τις λεγόμενες <<παραγγελίες ή άλλως πως παραγγελιές>>( έχει σημασία
που τονίζεται η λέξη).
Ακούστε, παιδιά, τα γραφόμενα εδώ ως
αναφερόμενά στο σχετικά παλιό παρελθόν, μισό και πλέον αιώνα πρίν, εύλογα
προκαλούν ανάμεικτα συναισθήματα και εντυπώσεις στους αναγνώστες, ανάλογα με
την ηλικία τους τέλεια η γηραιότερη, για παράδειγμα, γονείς και παππούδες
διαβάζοντας τώρα, ασφαλώς και αισθάνονται συγκίνηση και νοσταλγία, γιατί τα
έζησαν αυτά τα πράγματα και τα πόνεσαν, ανεξάρτητα αν ήταν ευχάριστα η
δυσάρεστα. Ο χρόνος απαλύνει και γλυκαίνει τις αναμνήσεις και τις πιο πικρές.
Είναι η αθωότητα και η αγνότητα της παιδικής ηλικίας που εξωραΐζει τα πράγματα.
Και όσο για τους νεότερους αναγνώστες, Αυτή, εξάρταται από την ευαισθησία και
το ενδιαφέρον που κατά περίπτωση τους χαρακτηρίζουν για την παλιά ζωή, τότε
μόνο θα προσεγγίζουν με αγάπη τα προγονικά βιώματα. Έχει βάθος πολύ το πράγμα.
Γιατί η προσέγγιση αυτή στην πορεία γίνεται
κατά κάποιον τρόπο ενοραματικά , χωρίς πλέον τη μεσολάβηση του αφηγητή. Άμεσα
δηλαδή καθώς οι αναγνώστες βιώνουν εμπειρίες οικείων τους προσώπων, Με
αποτέλεσμα να συμμετέχουν και οι ίδιοι νοερά στην όλη διαδικασία, σα να
μπαίνουν ενεργά στο ρεύμα της ζωής. Ένα είδος μέθεξης και ταύτισης, νοερής και
ψυχικής.
Βλέπετε εδώ είναι δρώμενο παλιό. Πόσοι οι συντελεστές του και πως ο καθένας
τους συμμετέχει, άμεσα ή έμμεσα. Από μία επιθυμία ενός ξεκινάει το πράγμα. Να
ακούσει ένα τραγούδι και να ακουστεί ο ίδιος. Από ποιους και γιατί. Από μένα
για σένα. Και γιατί; Για το ίδιο το τραγούδι, για τη μελωδία του; Για το
περιεχόμενο του; Τους στίχους του; Για το μήνυμά του και πιο είναι κατά
περίπτωση αυτό; Είναι μια έκφραση, μια διαμαρτυρία, Ένα κρυφό ανομολόγητο
συναίσθημα, Που θέλουμε να διατρανώσουμε, Να ακουστεί; Να μας ακούσει ένα
συγκεκριμένο πρόσωπο ή πρόσωπα; Να μας ακούσουν ολοι;
Τα απανωτά ερωτηματικά απηχούν το πόσο
σύνθετη ήταν η λειτουργία της εκπομπής εκείνης στα χρόνια που μιλάμε . Η
ακροαματικότητα στην περίπτωση μας, όπως συμβαίνει και σήμερα σε ανάλογου τύπου
εκπομπές, εκτός από το ενδιαφέρον, αποτυπώνει και το στίγμα της εποχής, τη
γενικότερη κουλτούρα. Προτιμήσεις, ενδιαφέροντα, αξίες και φιλοδοξίες και άλλα
χίλια δυο πράγματα σε μια ενορχήστρωση, για να δώσουν ως αποτέλεσμα τα
χαρακτηριστικά μιας ορισμένης εποχής. Για να αλλάξουν στη συνέχεια και αυτά με
τον καιρό και να δώσουν τη θέση τους σε άλλα καινούργια.
Όπως έγινε και με την συγκεκριμένη
εκπομπή<<Η ώρα των
ακροατών>> . Τη διαδέχτηκαν τα διάφορα <<ριάλιτι>> στην
τηλεόραση σήμερα. Και εγώ σας λέω πως αυτά τα τωρινά αφιερώματα δε φτουράνε
μπροστά στην εκπομπή που είπαμε. Κι ας ήταν εκείνη τόσο φτωχική σε χρώμα, διάκοσμο
και σε ολοζώντανες εικόνες και εφέ, στοιχεία δηλαδή που διαθέτουν άφθονα
ισημερινές τηλεοπτικές εκπομπές λόγω προχωρημένης τεχνολογίας. Στις ανθρώπινες,
τις κοινωνικές αξίες μετράνε περισσότερο ο πλούτος και η ποιότητα των
συναισθημάτων που προκαλούν στο πλατύ κοινό. Και η αντοχή τους στον χρόνο.
Ποιος θυμάται κάτι ριάλιτι που μόλις πριν δυο
τρία χρόνια έκαναν πάταγο σε ακροαματικότητα. Και εγώ τώρα σας μιλάω για μια
ραδιοφωνική εκπομπή της δεκαετίας του 60. Αν τώρα ξεπεράστηκε από το χρόνο και
τη μόδα, όμως δεν ξεχάστηκε. Ο λόγος είναι γιατί σφράγισε και σημάδεψε
ανεξίτηλα την εποχή της.
Κάτι που
ο χρόνος το σεβάστηκε, όπως σέβεται τις λεγόμενες ιστορικές μνήμες και δεν της
παρασύρει στη λησμονιά. Μπορεί εδώ να καταγράφονται ως βιώματα ενός, έστω
αθεράπευτου νοσταλγού– δέχομαι τον χαρακτηρισμό –δεν παύουν ομως να είναι ένα
κομμάτι της τοπικής μας εδώ ιστορίας,αλλά και της γενικότερης μικροϊστορίας της
πατρίδας μας.
Ρωτήστε,
για να μάθετε, κάποιον από τους παλιούς εκείνους μετανάστες της Γερμανίας με
πόση συγκίνηση και λαχτάρα άκουγαν την << ώρα των ακροατών>>, όταν
βίωναν τον καημό της ξενιτιάς, με τα τραγούδια που οι ίδιοι έστελναν στους εδώ
ραδιοφωνικούς σταθμούς να τα ακούσουν και να ακουστούν και οι ίδιοι.
Να ξανάρθουν τα ίδια πράγματα; Να
ξαναλειτουργήσει << Η ώρα των ακροατών>>; Αποκλείεται. Το γιατί
έχει να κάνει με ένα πλήθος αλλαγές που στην πορεία συντελέστηκαν ραγδαία.
Ο χρόνος
δε γυρίζει πίσω. Λένε ωστόσο και το άλλο.Η ιστορία επαναλαμβάνεται. Ναι, αλλά
ως προς τα αποτελέσματα. Όχι στα μέσα και τους τρόπους. Στο βάθος οι ανάγκες
στον άνθρωπο παραμένουν οι ίδιες. Ενδιαφέρον ωστόσο με τον χρόνο στο ντύσιμο
και την έκφραση. Κάποτε ήταν οι καντάδες, ρομαντικά ερωτικά τραγούδια που
τραγουδιόνταν στις νυχτερινές ώρες από μικρό παρέες τριών ή τεσσάρων ατόμων
στους δρόμους και κάτω από τα κλειστά παράθυρα των κοριτσιών, Τις πιο πολλές
φορές μάλιστα με συνοδεία μιας κιθάρας. Έπαψαν οι ανάγκες; Όχι. Άλλαξαν όμως ο
τρόπος, τα μέσα. Τα ήθη και τα έθιμα. Οι συνήθειες καθώς τις λέμε, Αλλάζουν και
αυτές με τον καιρό. Είναι και η τεχνολογία που διαρκώς σκαρφίζεται καινούργιες
μεθόδους και εφευρήματα. Έτσι ανοίγονται νέοι δρόμοι και αλλάζει το τοπίο. Το
χθες, το σήμερα, το αύριο. Οι χρονικές βαθμίδες δεν είναι τίποτε άλλο παρά οι
σταθμοί της εξελικτικής προσπάθειας του ανθρώπου, μόλις χθες ήταν<< Η ώρα
των ακροατών>>. Σήμερα κυριαρχεί το ίντερνετ. Και έπεται η συνέχεια...
Σεπτέμβριος 2018
Λούρος ...του Γιάννη Δάλλα
...Ο ΠΙΟ ΑΛΗΘΙΝΟΣ Λούρος σαλεύει κάτω απ΄ τα παιδικά μου χρόνια, πολύτιμη πείρα ζωής.
Μικρά παιδιά ξεχυθήκαμε μια μέρα απ΄ τα θρανία προς τα κει. Κάποιος περνούσε το δοκάρι, γλίστρησε. Μπήκε κολυμπήτης, πάλευε μέρες, ανάσυρε μια τραγιάσκα, ό,τι δεν κέρδισε ο Θάνατος. ( Θα πεις: συνηθισμένη ιστορία πνιγμού, κι όμως για πρώτη φορά μας αποκάλυπτε τη μοχθηρή φύση ενός ποταμού).
Γιατί ο Λούρος είναι γεμάτος κρυφούς βίραγγες, αρπαγές από κλαδιά υδρόβια, κι ο άνθρωπος στροβιλίστηκε ώρες ώσπου γαντζώθηκε και βούλιαξε μέσα τους για πάντα. Έπεσε θύμα της πάλης του νερού και της βλάστησης, της πάλης που κάνει το ποτάμι να βολέψει την κοίτη του. Γιατί ο Λούρος σκάβει πάντα μες στην ίδια τη βλάστηση, αγκομαχά και ρέει ιδρώτας νερού, εκεί να ξερογγιάσει λίγες οργιές κάνουλα, όχι να βρει περάσματα να ξεφύγει. Και βλέπεις την ιτιά στις όχτες που φαγώνεται, μα ρίχνει θηλιές τα κλαδιά της μέσα του, όλο και πιο γυρτή, πιο κλαίουσα. Βλέπεις το πλατάνι που το σκεπάζει με το φύλλωμα, μα μόλις κρατιέται λες νήματα καταμεσίς στην κοίτη του, οι ρίζες του φαίνονται ολόκληρες σαν σε φυσική ακτινογραφία. Και παρακάτω που απλώνεται τέλμα, θερίζει το ψαθί μαζί με τη μπεκάτσα που, λαός, φτερουγίζει μέσα του. Τα σπίτια και οι άνθρωποι είναι, θαρρείς αντίγραφα δικά του. Απέξω ο θάμνος πυκνός πλημμύριζε τότε τους δρόμους και την αυλή, έφτανε στο κατώφλι. Μέσα κλειδωμένη η ζωή κυλούσε μακριά απ΄ τη θέα του ξένου ματιού...
(από το βιβλίο του Γιάννη Δάλλα ΣΤΟ ΡΕΥΜΑ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ)
σεπτεμβρίασε...
Συμπάθα
με... Κοιτάζω,και διαβάζω,μερικούς,άλλοι
γνωστοί,άλλοι άγνωστοι που γράφουν εδώ.Με μαγεύαν με τα κείμενά τους.Πρώτα να
πώ ένα μπράβο στο filoiko που δίνει...βήμα να πουν την άποψή
τους.Δεύτερο.Εγώ απο τη μία δεν είχα και την όρεξη,να ασχοληθώ μ'αυτό[ετσι
έλεγα μέσα μου!]το παιχνιδάκι,του να γράφω!Όμως το να σε προ[σ]καλεί κάποιος
απο τους γνωστούς-αγνώστους να γράψεις και σύ κάτι,και να πείς και σύ...φωναχτά
τις σκέψεις σου,να τραβήξεις,πώς το λένε,τις κουρτίνες με όσα σκέφτεσαι,που
κρύβουν όσα θες να γράφεις,και να αφήσεις λίγο να βγούν προς τα έξω όλα
αυτά.Και έτσι με...σπρώξαν και μένα μαλακά.Και βγαίνει αυτό τώρα προς σε
σένα.
Χθές,είχε μια βροχούλα.Η τρέλα μου!Άχ αυτή η μυρωδιά στο
χώμα.Σεπτεμβρίασε!Βγήκα για περπάτημα.Ω ναί!Και ήταν λατρεμένα.Ηρέμησα.Με
πόνεσε λίγο και το...γόνατο.Απο την υγρασία;Αλλά τί πειράζει.Βλέπω ανθίσαν και
οι τριανταφυλλιές του Σεπτεμβρίου.Η μάνα έλεγε ότι είναι πιό όμορφες απ'αυτές
του Μαιου.Μα και φαίνονται.Τα πέταλλά τους,πιο λίγα βέβαια,αλλά πιο
χοντρά,δυνατά.Παρακάτω βλέπω φύλλα που...συγκινούνται.Γεμάτα
δάκρυα.Παρακάτω,χαιδεύω λίγα φύλλα απο κάτι ευκάλυπτους,όπως τότε,που ήμουνα
παιδί.Εκεί που παίζαμε,και έτρεχε αίμα στα γόνατά μας.Και γυρνάγαμε στο σπίτι
και η γιαγιά απο τη μία μας έβαζε οινόπνευμα,και απο την άλλη είχε στο χέρι της
αμυγδαλωτά,να μας δώσει να σταματήσει αίμα και κλάμα!Η αλμύρα,απο δάκρυα,και
αμυγδαλωτά,να φτάνουν στο στόμα,και να γίνονται ένα!Κάπου-κάπου ακουγόταν και
ένας λυγμός.Σώπα-σώπα,θα περάσει,μη μας ακούσει και η μάνα σου!
Είδες τί σου κάνει
μια βροχούλα;Σου αφήνει τις θύμησες και κάνουν παιχνίδι στο μυαλό.Ήθελα πολύύύ
καιρό να γράψω.Αλλά...σκάλωνα!Κόλλαγα!Πολύ άσχημα.Γι'αυτό στην αρχή σου
απολογήθηκα!Πονάει και το...γόνατο!Να'ναι απ'τα χρόνια ή που η βροχη η σημερινή
με έκανε να θυμηθώ τα χτυπήματα του τότε;Αλλά το βλέπω,όταν περπατάω,το
αισθάνομαι,να πηγαίνει...μόνο του,εκεί που θέλει αυτό.Εκεί που μου ξυπνάνε σε
κάθε στροφή,σε κάθε κλαδί,σε κάθε μέρος που έχω και μια παιδική ιστορία να
θυμάμαι!Κι'εγώ απλά,να το...συνοδεύω.Γελάω μόνος με αυτό που μου
συμβαίνει.Κουνάω κλαδιά.Μούσκεμα.Και γώ να γελάω,σα μικρό παιδί.Κρατάω τα μάτια
ανοιχτά,και γίνομαι...παπί!Χα-χα-χα.Στο άλλο χέρι έχω το κινητό.Κοιτάζω την
οθόνη.Ασημένια βροχή πάνω του.Ε καί;Τιμώμενο πρόσωπο οι σταγόνες είναι
σήμερα.Δεν ξέρεις πως να αντιδράσεις μαζί τους.Αλλά έτσι είναι.Μου είχε λείψει
πολύ αυτη η μυρωδιά.Ανεβάζω χέρια ψηλά,χαμογελάω,κοιτάζω
σύννεφα,κλαδιά,σταγόνες όλα ένα.Δε μπορώ να αριθμήσω ούτε συναισθήματα,μα ούτε
τα αισθήματα που νιώθω αυτή τη στιγμή.Είναι τόόόσα πολλά.Συμπάθα με....Είπαμε
Σεπτεμβρίασε. Κ.Τ.
Όρραον: Η άγνωστη πέτρινη πόλη της Ηπείρου όπου διασώζονται τα καλύτερα διατηρημένα σπίτια της ελληνικής αρχαιότητας
Από τον αρχαίο ελληνικό κόσμο
διασώζονται, σε σπάνιες περιπτώσεις μοιάζοντας κιόλας άθικτα από τον
χρόνο, κτίρια και αρχιτεκτονήματα διαφόρων ειδών- ναοί, αμφιθέατρα,
στάδια, μαντεία, αγορές, νεκροπόλεις. Όχι όμως και ιδιωτικές οικίες,
παρά μόνο τα θεμέλιά τους και αυτό όταν η αρχαιολογική σκαπάνη σταθεί
τυχερή.
Στον ελλαδικό χώρο, τα καλύτερα διατηρημένα σπίτια των αρχαίων Ελλήνων, διατρέχοντας όλη την χρονική περίοδο από τα κλασικά έως και τα ελληνιστικά χρόνια, δε βρίσκονται στις υπώρειες της Ακρόπολης των Αθηνών, ούτε σε κάποιον φημισμένο αρχαιολογικό χώρο- αλλά σε έναν γυμνό, πετρώδη λόφο της Ηπείρου, ακριβώς στα σύνορα των νομών Άρτας και Πρέβεζας.
Είναι το αρχαίο Όρραον, μια κωμόπολη των Μολοσσών της Ηπείρου- εκεί στέκουν ακόμη όρθια 4 κτίρια της ύστερης κλασικής περιόδου, τρεις ιδιωτικές κατοικίες και (μάλλον) ένα δημόσιο κτίριο. Και μόνο η ύπαρξη των κτιρίων αυτών, με τους τοίχους τους να στέκουν όρθιοι μέχρι το ύψος της στέγης του δευτέρου ορόφου τους, μεταμορφώνει τον άσημο λοφίσκο των 345 μέτρων ύψος, σε ένα εντυπωσιακό αρχαιολογικό τοπόσημο.
Το Όρραον ιδρύθηκε (πιθανότατα) στο δεύτερο μισό του 4ου αι. π.Χ., από τους Μολοσσούς σε θέση με στρατηγική σημασία, καθώς φρουρούσε την κυριότερη διάβαση από τον Αμβρακικό προς την ενδοχώρα τους- ήταν ένας σχετικά μικρός οικισμός, με περίπου 100 σπίτια, όλα τους κτισμένα από ντόπιο ασβεστόλιθο, όπως και το ισχυρό, διπλό πέτρινο τείχος που προστάτευε την αρχαία πολίχνη. Ο πολεοδομικός της σχεδιασμός είχε σαν πρότυπο αυτόν της γειτονικής Αμβρακίας (σημερινή Άρτα)- δώδεκα στενοί, παράλληλοι δρόμοι, διασταυρώνονται με δύο κάθετους, σχηματίζοντας ορθογώνια οικοδομικά «τετράγωνα».
Ο οικισμός υδρευόταν από μια πηγή που βρισκόταν εκτός των τειχών του- ένα μονοπάτι που ξεκινούσε από την ανατολική πύλη οδηγούσε εκεί. Εκτός της φυσικής πηγής, οι κάτοικοι του οικισμού διασφάλισαν την ύπαρξη πόσιμου νερού και με την κατασκευή μιας μεγάλης δεξαμενής όπου συγκεντρωνόταν το βρόχινο νερό. Η δεξαμενή ήταν έργο δημόσιο- ακόμα και με τα σημερινά δεδομένα είναι μια κατασκευή άρτια τεχνικά. Μια πέτρινη κλίμακα από 19 σκαλοπάτια οδηγεί και τον σημερινό επισκέπτη στον πυθμένα της, που ήταν φτιαγμένος από πήλινα όστρακα. Περπατώντας τον αρχαίο οικισμό, παρατηρώ το άψογο λάξευμα των μεγάλων πέτρινων όγκων, τα απολύτως ευθετισμένα και (ακόμη) άρρηκτα μεταξύ τους «δεσίματα» και αναλογίζομαι την τεχνογνωσία των μηχανικών, μαστόρων και τεχνιτών που εργάστηκαν χιλιάδες χρόνια πριν στον ίδιο τόπο- το περφεξιονιστικό μεράκι και τον κόπο τους. Τα παράθυρα των σπιτιών υπάρχουν ακόμα- μέσα από αυτά διαγράφεται ο ίδιος ορίζοντας με τα χρόνια που στα σημερινά πέτρινα κουφάρια έδιναν ζωή πολυμελείς οικογένειες. Τα ίδια τα σπίτια ήταν διώροφα- στους τοίχους τους χάσκουν ακόμα οι τρύπες (δοκοθήκες) που «κούμπωναν» τα δοκάρια του πάνω πατώματος.,
Η κ. Ανθή Αγγέλη, είναι προϊσταμένη της Εφορίας Αρχαιοτήτων Πρέβεζας, αρχαιολόγος που έχει συμμετάσχει στις ανασκαφές του Όρραον.«Το Όρραον έχει την εξής ιδιαιτερότητα: γενικά τα αρχαία σπίτια κτίζονταν ως ένα επίπεδο 70- 80 εκατοστών με λίθινα θεμέλια αλλά από εκεί και πάνω η δόμηση συνεχιζόταν με πλίνθινα τούβλα, για αυτό και σώζονται μέχρι ένα μικρό ύψος. Επειδή, όμως, στη γύρω περιοχή του Όρραον αφθονεί, όπως και σήμερα, ο ασβεστόλιθος και η εξόρυξη του είναι σχετικά εύκολη, οι κάτοικοι εδώ έχτισαν τα σπίτια τους εξολοκλήρου από πέτρα, μέχρι και το ύψος της στέγης. Στον ελλαδικό χώρο δεν υπάρχουν άλλα τέτοια διατηρημένα σπίτια και αυτά στο Όρραον μας δίνουν μια πολύ καλή εικόνα για την αρχιτεκτονική των ιδιωτικών κατοικιών εκείνης της περιόδου. Υπήρχε ένας προθάλαμος και μια εσωτερική αυλή που γύρω της διατάσσονταν αρκετά δωμάτια. Ένα τμήμα του σπιτιού μπορεί να ήταν μονώροφο για να εξασφαλίζει καλύτερο φωτισμό αλλά τα σπίτια του Όρραον ήταν δύο ορόφων. Στην «Οικία Α» διασώζεται και η βάση της πέτρινης κλίμακας που οδηγούσε πάνω».
Ερείπια τοίχος, στο βάθος η Ιονία Οδός
Ρωτάω την κυρία Αγγέλη για το κίνητρο των Μολοσσών- ενός ελληνικού φύλου που από την βορειοδυτική Μακεδονία μετακινήθηκε στο οροπέδιο των Ιωαννίνων περίπου το 1.200 π.Χ.- να κτίσουν αυτή την πέτρινη πολίχνη. «Το Όρραον φύλασσε το πέρασμα από τον Αμβρακικό κόλπο προς το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων. Γνωρίζουμε από αρχαίες πηγές ότι οι Μολοσσοί είχαν πρόσβαση στον Αμβρακικό, μάλιστα κατείχαν μια μικρή έκταση περίπου 80 σταδίων στις ακτές του. Κανείς δεν μπορούσε να περάσει από τον Αμβρακικό και την πεδιάδα της Άρτας χωρίς να γίνει αντιληπτός από το Όρραον. Επίσης, φύλασσε το πέρασμα από την κοιλάδα του Αράχθου, που ήταν το όριο της επικράτειας των Μολοσσών».
Ήταν λοιπόν το Όρραον ένα οχυρό- παρατηρητήριο; «Ο φρουριακός του χαρακτήρας είναι σαφής. Διακρίνεται από την ισχυρή οχύρωση, τους στενούς δρόμους, ώστε ακόμα και αν οι εχθροί εισέβαλαν από τα τείχη να εγκλωβίζονταν, όπως επίσης από τα κτερίσματα που βρέθηκαν στις ταφές. Σχεδόν σε όλες βρέθηκαν όπλα, σε αντίθεση με την Αμβρακία, όπου μόνο σε ελάχιστους από τους χιλιάδες τάφους που ανασκάφηκαν, βρέθηκαν όπλα».
Τι γνωρίζουμε σήμερα για την αρχαία ζωή στον μικρό οικισμό; Πόσοι άνθρωποι ζούσαν εκεί, πως κατάφερναν να βιοπορίζονται; «Ο πληθυσμός του Όρραον εκτιμάται, βάση των περίπου 100 σπιτιών που περικλείονται από τα τείχη (εκτός βρισκόταν μόνο η νεκρόπολη), σε δύο χιλιάδες κατοίκους. Σε κάποιους χώρους των σπιτιών υπάρχουν ενδείξεις ότι σταβλίζονταν ζώα- σίγουρα λοιπόν ήταν ποιμένες και κτηνοτρόφοι, ενώ και ένας μικρός κάμπος στον γειτονικό Αμμότοπο, μάλλον καλλιεργούνταν από αυτούς τους ανθρώπους. Και σίγουρα κατοικούσαν εδώ αρκετοί στρατιώτες. Οι σχέσεις τους με την κοντινή Αμβρακία, που ήταν το μεγαλύτερο αστικό κέντρο της Ηπείρου αλλά αποτελούσε αποικία των Κορινθίων και όχι τμήμα της «χώρας» των Μολοσσών, πιθανότατα ήταν φιλικές. Και εμπορικά αναπτυγμένες. Προϊόντα της Αμβρακίας, όπως αγγεία, αλλά και νομίσματα έχουν βρεθεί σε τάφους στο Όρραον. Η Αμβρακία ήταν μια τυπική πόλη- κράτος, που γύρω από το άστυ είχε μια αγροτική περιοχή που ήλεγχε για να εξασφαλίζει την επάρκεια της σε αγαθά. Το Όρραον δεν ανήκε στην επικράτεια της Αμβρακίας, αλλά είναι σχεδόν σίγουρο ότι οι κάτοικοι του είχαν εμπορικές σχέσεις με την πόλη- θα διακινούσαν εκεί τα αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα τους, αγοράζοντας μετά ότι τους έλειπε».
Αντικείμενα από το Όρραον
Η ταύτιση του αρχαίου οικισμού- που είχε εντοπίσει τη δεκαετία του ’30 ο Βρετανός αρχαιολόγος Νίκολας Χάμοντ- με το Όρραον που αναφερόταν στις αρχαίες πηγές, επιτεύχθηκε βάσει ανασκαφικών ευρημάτων στη σημερινή Άρτα. Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 σε ανασκαφές στον Ναό του Απόλλωνα, βρέθηκαν τμήματα ενεπίγραφης στήλης που καθόριζε τα όρια της χώρας της Αμβρακίας. Εκεί αναφερόταν και το Όρραον και σύμφωνα με τα τοπογραφικά στοιχεία που προέκυπταν- απόσταση από Αμβρακία, προς ποια κατεύθυνση- έγινε η ταύτιση του οικισμού με το Όρραον των αρχαίων πηγών.
Η μικρή αυτή αγροτική πολίχνη κρύβει και μια ηρωική ιστορία, που σχεδόν συμπίπτει με την παρακμή και το τέλος της. Το Όρραον υπήρξε μια από τις 4 μόνο πόλεις της Ηπείρου (του «Κοινού των Ηπειρωτών») που αντιστάθηκαν στους Ρωμαίους, το 168 π.Χ., έτος της ρωμαϊκής εισβολής. «Για αυτό οι Ρωμαίοι κατέστρεψαν ολοσχερώς τα τείχη της πόλης. Όχι όμως και τα σπίτια της- ήταν μια πόλη που πολιορκήθηκε και κατακτήθηκε, υπήρξαν σίγουρα καταστροφές αλλά δεν ήταν ολοσχερείς. Οι Ρωμαίοι της επέτρεψαν να συνεχίσει να υπάρχει, ατείχιστη όμως, σαν ένδειξη της δικής τους, πλέον, εξουσίας στην περιοχή. Η πόλη τελούσε υπό την ρωμαϊκή κυριαρχία, δεν μπορούσε να έχει δική της άμυνα», σχολιάζει η κα Αγγέλη.
Στα τέλη του 1ου αι. π.Χ., τα χρόνια που ακολούθησαν τη ναυμαχία του Ακτίου (31 π.Χ.), οι εναπομείναντες κάτοικοι του Όρραον μεταφέρθηκαν αναγκαστικά από τους Ρωμαίους του Οκταβιανού Αύγουστου στη νεοϊδρυθείσα Νικόπολη. Η ανθρώπινη παρουσία στο Όρραον έγινε παρελθόν.
Έμειναν, μέχρι και σήμερα, οι σωροί από τις πέτρες του τείχους που γκρέμισαν οι λεγεωνάριοι, τα κουφάρια των σπιτιών αυτών των περήφανων ανθρώπων με το «αγύριστο, ηπειρώτικο κεφάλι» τους, η δεξαμενή που φύλασσε το νερό τους, η νεκρόπολη των προγόνων τους. Στο σύγχρονο αρχαιολογικό μουσείο της Άρτας, μια προθήκη είναι αφιερωμένη στο Όρραον- αγγεία, κοσμήματα, μικροπράγματα καθημερινής χρήσης, αγροτικά εργαλεία.
Σήμερα, από το παράθυρο της οικίας Α. διακρίνεται ένα αποπερατωμένο τμήμα της Ιόνιας Οδού και αν προχωρήσεις προς το άκρο του οικισμού, παράλληλα με τα πεσμένα τείχη, ο κάμπος της Άρτας και στο βάθος ο Αμβρακικός.
Φεύγοντας από τον οικισμό, στη δύση ενός ηλίου, καλοκαίρι του 2016, τους σκεφτόμουνα σεβαστικά- εκείνους τους Ηπειρώτες προπάτορες, να συσκέπτονται με τα βόρεια δωρικά τους για την στάση που θα κρατούσαν, βλέποντας από τα ίδια σπίτια τις ρωμαϊκές λεγεώνες να έρχονται.
Στον ελλαδικό χώρο, τα καλύτερα διατηρημένα σπίτια των αρχαίων Ελλήνων, διατρέχοντας όλη την χρονική περίοδο από τα κλασικά έως και τα ελληνιστικά χρόνια, δε βρίσκονται στις υπώρειες της Ακρόπολης των Αθηνών, ούτε σε κάποιον φημισμένο αρχαιολογικό χώρο- αλλά σε έναν γυμνό, πετρώδη λόφο της Ηπείρου, ακριβώς στα σύνορα των νομών Άρτας και Πρέβεζας.
Είναι το αρχαίο Όρραον, μια κωμόπολη των Μολοσσών της Ηπείρου- εκεί στέκουν ακόμη όρθια 4 κτίρια της ύστερης κλασικής περιόδου, τρεις ιδιωτικές κατοικίες και (μάλλον) ένα δημόσιο κτίριο. Και μόνο η ύπαρξη των κτιρίων αυτών, με τους τοίχους τους να στέκουν όρθιοι μέχρι το ύψος της στέγης του δευτέρου ορόφου τους, μεταμορφώνει τον άσημο λοφίσκο των 345 μέτρων ύψος, σε ένα εντυπωσιακό αρχαιολογικό τοπόσημο.
Το Όρραον ιδρύθηκε (πιθανότατα) στο δεύτερο μισό του 4ου αι. π.Χ., από τους Μολοσσούς σε θέση με στρατηγική σημασία, καθώς φρουρούσε την κυριότερη διάβαση από τον Αμβρακικό προς την ενδοχώρα τους- ήταν ένας σχετικά μικρός οικισμός, με περίπου 100 σπίτια, όλα τους κτισμένα από ντόπιο ασβεστόλιθο, όπως και το ισχυρό, διπλό πέτρινο τείχος που προστάτευε την αρχαία πολίχνη. Ο πολεοδομικός της σχεδιασμός είχε σαν πρότυπο αυτόν της γειτονικής Αμβρακίας (σημερινή Άρτα)- δώδεκα στενοί, παράλληλοι δρόμοι, διασταυρώνονται με δύο κάθετους, σχηματίζοντας ορθογώνια οικοδομικά «τετράγωνα».
Ο οικισμός υδρευόταν από μια πηγή που βρισκόταν εκτός των τειχών του- ένα μονοπάτι που ξεκινούσε από την ανατολική πύλη οδηγούσε εκεί. Εκτός της φυσικής πηγής, οι κάτοικοι του οικισμού διασφάλισαν την ύπαρξη πόσιμου νερού και με την κατασκευή μιας μεγάλης δεξαμενής όπου συγκεντρωνόταν το βρόχινο νερό. Η δεξαμενή ήταν έργο δημόσιο- ακόμα και με τα σημερινά δεδομένα είναι μια κατασκευή άρτια τεχνικά. Μια πέτρινη κλίμακα από 19 σκαλοπάτια οδηγεί και τον σημερινό επισκέπτη στον πυθμένα της, που ήταν φτιαγμένος από πήλινα όστρακα. Περπατώντας τον αρχαίο οικισμό, παρατηρώ το άψογο λάξευμα των μεγάλων πέτρινων όγκων, τα απολύτως ευθετισμένα και (ακόμη) άρρηκτα μεταξύ τους «δεσίματα» και αναλογίζομαι την τεχνογνωσία των μηχανικών, μαστόρων και τεχνιτών που εργάστηκαν χιλιάδες χρόνια πριν στον ίδιο τόπο- το περφεξιονιστικό μεράκι και τον κόπο τους. Τα παράθυρα των σπιτιών υπάρχουν ακόμα- μέσα από αυτά διαγράφεται ο ίδιος ορίζοντας με τα χρόνια που στα σημερινά πέτρινα κουφάρια έδιναν ζωή πολυμελείς οικογένειες. Τα ίδια τα σπίτια ήταν διώροφα- στους τοίχους τους χάσκουν ακόμα οι τρύπες (δοκοθήκες) που «κούμπωναν» τα δοκάρια του πάνω πατώματος.,
Η κ. Ανθή Αγγέλη, είναι προϊσταμένη της Εφορίας Αρχαιοτήτων Πρέβεζας, αρχαιολόγος που έχει συμμετάσχει στις ανασκαφές του Όρραον.«Το Όρραον έχει την εξής ιδιαιτερότητα: γενικά τα αρχαία σπίτια κτίζονταν ως ένα επίπεδο 70- 80 εκατοστών με λίθινα θεμέλια αλλά από εκεί και πάνω η δόμηση συνεχιζόταν με πλίνθινα τούβλα, για αυτό και σώζονται μέχρι ένα μικρό ύψος. Επειδή, όμως, στη γύρω περιοχή του Όρραον αφθονεί, όπως και σήμερα, ο ασβεστόλιθος και η εξόρυξη του είναι σχετικά εύκολη, οι κάτοικοι εδώ έχτισαν τα σπίτια τους εξολοκλήρου από πέτρα, μέχρι και το ύψος της στέγης. Στον ελλαδικό χώρο δεν υπάρχουν άλλα τέτοια διατηρημένα σπίτια και αυτά στο Όρραον μας δίνουν μια πολύ καλή εικόνα για την αρχιτεκτονική των ιδιωτικών κατοικιών εκείνης της περιόδου. Υπήρχε ένας προθάλαμος και μια εσωτερική αυλή που γύρω της διατάσσονταν αρκετά δωμάτια. Ένα τμήμα του σπιτιού μπορεί να ήταν μονώροφο για να εξασφαλίζει καλύτερο φωτισμό αλλά τα σπίτια του Όρραον ήταν δύο ορόφων. Στην «Οικία Α» διασώζεται και η βάση της πέτρινης κλίμακας που οδηγούσε πάνω».
Ερείπια τοίχος, στο βάθος η Ιονία Οδός
Ρωτάω την κυρία Αγγέλη για το κίνητρο των Μολοσσών- ενός ελληνικού φύλου που από την βορειοδυτική Μακεδονία μετακινήθηκε στο οροπέδιο των Ιωαννίνων περίπου το 1.200 π.Χ.- να κτίσουν αυτή την πέτρινη πολίχνη. «Το Όρραον φύλασσε το πέρασμα από τον Αμβρακικό κόλπο προς το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων. Γνωρίζουμε από αρχαίες πηγές ότι οι Μολοσσοί είχαν πρόσβαση στον Αμβρακικό, μάλιστα κατείχαν μια μικρή έκταση περίπου 80 σταδίων στις ακτές του. Κανείς δεν μπορούσε να περάσει από τον Αμβρακικό και την πεδιάδα της Άρτας χωρίς να γίνει αντιληπτός από το Όρραον. Επίσης, φύλασσε το πέρασμα από την κοιλάδα του Αράχθου, που ήταν το όριο της επικράτειας των Μολοσσών».
Ήταν λοιπόν το Όρραον ένα οχυρό- παρατηρητήριο; «Ο φρουριακός του χαρακτήρας είναι σαφής. Διακρίνεται από την ισχυρή οχύρωση, τους στενούς δρόμους, ώστε ακόμα και αν οι εχθροί εισέβαλαν από τα τείχη να εγκλωβίζονταν, όπως επίσης από τα κτερίσματα που βρέθηκαν στις ταφές. Σχεδόν σε όλες βρέθηκαν όπλα, σε αντίθεση με την Αμβρακία, όπου μόνο σε ελάχιστους από τους χιλιάδες τάφους που ανασκάφηκαν, βρέθηκαν όπλα».
Τι γνωρίζουμε σήμερα για την αρχαία ζωή στον μικρό οικισμό; Πόσοι άνθρωποι ζούσαν εκεί, πως κατάφερναν να βιοπορίζονται; «Ο πληθυσμός του Όρραον εκτιμάται, βάση των περίπου 100 σπιτιών που περικλείονται από τα τείχη (εκτός βρισκόταν μόνο η νεκρόπολη), σε δύο χιλιάδες κατοίκους. Σε κάποιους χώρους των σπιτιών υπάρχουν ενδείξεις ότι σταβλίζονταν ζώα- σίγουρα λοιπόν ήταν ποιμένες και κτηνοτρόφοι, ενώ και ένας μικρός κάμπος στον γειτονικό Αμμότοπο, μάλλον καλλιεργούνταν από αυτούς τους ανθρώπους. Και σίγουρα κατοικούσαν εδώ αρκετοί στρατιώτες. Οι σχέσεις τους με την κοντινή Αμβρακία, που ήταν το μεγαλύτερο αστικό κέντρο της Ηπείρου αλλά αποτελούσε αποικία των Κορινθίων και όχι τμήμα της «χώρας» των Μολοσσών, πιθανότατα ήταν φιλικές. Και εμπορικά αναπτυγμένες. Προϊόντα της Αμβρακίας, όπως αγγεία, αλλά και νομίσματα έχουν βρεθεί σε τάφους στο Όρραον. Η Αμβρακία ήταν μια τυπική πόλη- κράτος, που γύρω από το άστυ είχε μια αγροτική περιοχή που ήλεγχε για να εξασφαλίζει την επάρκεια της σε αγαθά. Το Όρραον δεν ανήκε στην επικράτεια της Αμβρακίας, αλλά είναι σχεδόν σίγουρο ότι οι κάτοικοι του είχαν εμπορικές σχέσεις με την πόλη- θα διακινούσαν εκεί τα αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα τους, αγοράζοντας μετά ότι τους έλειπε».
Αντικείμενα από το Όρραον
Η ταύτιση του αρχαίου οικισμού- που είχε εντοπίσει τη δεκαετία του ’30 ο Βρετανός αρχαιολόγος Νίκολας Χάμοντ- με το Όρραον που αναφερόταν στις αρχαίες πηγές, επιτεύχθηκε βάσει ανασκαφικών ευρημάτων στη σημερινή Άρτα. Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 σε ανασκαφές στον Ναό του Απόλλωνα, βρέθηκαν τμήματα ενεπίγραφης στήλης που καθόριζε τα όρια της χώρας της Αμβρακίας. Εκεί αναφερόταν και το Όρραον και σύμφωνα με τα τοπογραφικά στοιχεία που προέκυπταν- απόσταση από Αμβρακία, προς ποια κατεύθυνση- έγινε η ταύτιση του οικισμού με το Όρραον των αρχαίων πηγών.
Η μικρή αυτή αγροτική πολίχνη κρύβει και μια ηρωική ιστορία, που σχεδόν συμπίπτει με την παρακμή και το τέλος της. Το Όρραον υπήρξε μια από τις 4 μόνο πόλεις της Ηπείρου (του «Κοινού των Ηπειρωτών») που αντιστάθηκαν στους Ρωμαίους, το 168 π.Χ., έτος της ρωμαϊκής εισβολής. «Για αυτό οι Ρωμαίοι κατέστρεψαν ολοσχερώς τα τείχη της πόλης. Όχι όμως και τα σπίτια της- ήταν μια πόλη που πολιορκήθηκε και κατακτήθηκε, υπήρξαν σίγουρα καταστροφές αλλά δεν ήταν ολοσχερείς. Οι Ρωμαίοι της επέτρεψαν να συνεχίσει να υπάρχει, ατείχιστη όμως, σαν ένδειξη της δικής τους, πλέον, εξουσίας στην περιοχή. Η πόλη τελούσε υπό την ρωμαϊκή κυριαρχία, δεν μπορούσε να έχει δική της άμυνα», σχολιάζει η κα Αγγέλη.
Στα τέλη του 1ου αι. π.Χ., τα χρόνια που ακολούθησαν τη ναυμαχία του Ακτίου (31 π.Χ.), οι εναπομείναντες κάτοικοι του Όρραον μεταφέρθηκαν αναγκαστικά από τους Ρωμαίους του Οκταβιανού Αύγουστου στη νεοϊδρυθείσα Νικόπολη. Η ανθρώπινη παρουσία στο Όρραον έγινε παρελθόν.
Έμειναν, μέχρι και σήμερα, οι σωροί από τις πέτρες του τείχους που γκρέμισαν οι λεγεωνάριοι, τα κουφάρια των σπιτιών αυτών των περήφανων ανθρώπων με το «αγύριστο, ηπειρώτικο κεφάλι» τους, η δεξαμενή που φύλασσε το νερό τους, η νεκρόπολη των προγόνων τους. Στο σύγχρονο αρχαιολογικό μουσείο της Άρτας, μια προθήκη είναι αφιερωμένη στο Όρραον- αγγεία, κοσμήματα, μικροπράγματα καθημερινής χρήσης, αγροτικά εργαλεία.
Σήμερα, από το παράθυρο της οικίας Α. διακρίνεται ένα αποπερατωμένο τμήμα της Ιόνιας Οδού και αν προχωρήσεις προς το άκρο του οικισμού, παράλληλα με τα πεσμένα τείχη, ο κάμπος της Άρτας και στο βάθος ο Αμβρακικός.
Φεύγοντας από τον οικισμό, στη δύση ενός ηλίου, καλοκαίρι του 2016, τους σκεφτόμουνα σεβαστικά- εκείνους τους Ηπειρώτες προπάτορες, να συσκέπτονται με τα βόρεια δωρικά τους για την στάση που θα κρατούσαν, βλέποντας από τα ίδια σπίτια τις ρωμαϊκές λεγεώνες να έρχονται.
Απόψε λέω να μην κοιμηθούμε...Συναυλία Θαλασσινός στο Ζηρό 24 08 2018
Με
του φεγγαριού το φως,και με ένα εισιτήριο στην τσέπη μου χαμένος ανάμεσα στη
μαγεία αυτού του τοπίου που λέγεται Ζηρός,απόψε λέω να μην κοιμηθούμε.
Ανάθεμά σε,νιώθω σαν ένα μικρό παιδί που
παίζει με καράβια χιώτικα.
Ωραίο βράδυ,βαθύ ποτάμι ο έρωτας,η φωνή μου μέσα
ψυθιρίζει δεν ακούς;Δεν φταίω εγώ που μεγαλώνω,φταίει η ζωή που'ναι μικρή.Ε
καί;Ο μόνος είμαι;Στου παραδείσου τη λεμονιά οι όμορφες στιγμές κρατάνε τόσο
λίγο,όσο διαρκεί ενα τραγούδι.
Απ'το Ζηρό τα σμυρνεικα τραγούδια ακούγονται
σ'αυτή την αδέσποτη νύχτα,και γώ κρατάω για το τέλος όλα αυτα που θα ζήσω
απόψε.Τραγούδια έτσι ξαφνικά.Το φεγγαράκι πρόβαλε,κι'ας ταξιδέψουμε στα
τραγούδια της Ελπίδας,γιατί αν το σκεφτείς τραγούδια έτσι ξαφνικά αυτά έχουν
την ομορφιά τους.Γιατί απλά η μουσική είναι...Άγιος έρωτας.
24 Αυγούστου 2018 ΓΜ
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
