Γ.Π.Σ. – Α’ Στάδιο (αρθρο στη ΦΩΝΗ του Σπύρου Νταλαούτη)

Την Τρίτη, 16.2.2010 έγινε η παρουσίαση της Α’ φάσης του Γ.Π.Σ. (Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου) του Δήμου Φιλιππιάδας από τη μελετητική ομάδα που έχει αναλάβει την εκπόνησή του.
Πρέπει να πούμε ευθύς εξαρχής ότι η παρουσίαση ήταν άψογη: εμβριθής, πλήρης, εμπεριστατωμένη.
Έγινε λεπτομερής παρουσίαση των στοιχείων που ελήφθησαν υπόψη, είτε αυτά αντλήθηκαν από την ΕΣΥΕ (Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλαδος), είτε από άλλες πηγές.
Παρουσιάστηκε η ανάλυση και η αξιολόγηση των στοιχείων αυτών και πώς αυτά επηρεάζουν και, πολλές φορές καθορίζουν, τις εξελίξεις.
Στο παρελθόν δεν υπήρξε, δυστυχώς, κάτι παρόμοιο, στη μικρή μας πόλη.
Άλλες ήταν οι προδιαγραφές (αν υπήρχαν…) όταν συντάχθηκε το σχέδιο του 1953.
Το σχέδιο, της δεκαετίας του 1980 (που τελικά δεν ευοδώθηκε) είχε συνταχθεί με όσα προέβλεπε ο Ν. 1337/83.
Πρέπει, ωστόσο, να σημειωθεί, εν παρενθέσει, ότι, παρά τις όποιες ατέλειες, χάθηκε τότε μια ευκαιρία για τη Φιλιππιάδα. Ένα (έστω ατελές) σχέδιο είναι σαφώς καλύτερη επιλογή από το “μη σχέδιο”.
Ήδη από τότε (δεκαετία του ‘80) το σχέδιο του 1953 (που βρίσκεται ακόμη και σήμερα σε ισχύ…) είχε ξεπεραστεί και «ασφυκτιούσε» κάτω από τις πιέσεις της πραγματικότητας που σιγά – σιγά άλλαζε, εξελισσόταν.

Το σχέδιο του 1953 δεν μπορούσε και δεν μπορεί να απαντήσει στα νέα δεδομένα, στις νέες απαιτήσεις.
Ακόμη χειρότερα: κάναμε ό,τι μπορούσαμε για να επιτείνουμε τις ατέλειές του, μην εφαρμόζοντας ούτε εκείνα τα λίγα που προβλέπονταν και που θα έσωζαν (όσο θα έσωζαν…) την στοιχειώδη «αξιοπρέπεια» της πόλης (και τη δική μας, βεβαίως…)
- Τις οικοδομικές γραμμές τις γράψαμε στα παλαιότερα των υποδημάτων μας…
- Κάναμε άστοχες – τις περισσότερες φορές – τροποποιήσεις του σχεδίου πόλεως, όχι για να επιλύσουμε υπαρκτά προβλήματα που αφορούσαν το κοινωνικό σύνολο, αλλά για να εξυπηρετηθούν κάποια ατομικά – το τονίζω: ατομικά- συμφέροντα, που καθόλου δεν είχαν να κάνουν με το κοινωνικό σύνολο.
- Τους κοινόχρηστους και δημοτικούς χώρους, όπου μπορέσαμε, τους μειώσαμε δραστικά και δραματικά, προσκυρώνοντάς τους –συνήθως με νομιμοφανή τρόπο, αλλά κάποιες φορές αγνοώντας προκλητικά, ακόμη και τα πλέον στοιχειώδη προσχήματα- προκειμένου να μεγαλώσουμε κάποια οικόπεδα, εις βάρος και ενάντια σε κάθε αντίληψη περί ελεύθερων χώρων, περί βελτίωσης της ποιότητας ζωής, κλπ.
Αυτό το τελευταίο -η μείωση των κοινόχρηστων χώρων- συνεχίζεται, δυστυχώς, και στις μέρες μας με θαυμαστή συνέπεια!
Να σημειωθεί εδώ ότι «η ποιότητα ζωής αποτελεί γνώμονα στη διαμόρφωση προτάσεων για την ανάπτυξη των οικισμών» (από το κείμενο που συνοδεύει την Α΄φάση του ΓΠΣ Δήμου Φιλιππιάδας).
- Χτίσαμε χωρίς ευαισθησίες για επίτευξη αισθητικού αποτελέσματος.
- ‘Πνίξαμε’ τους τίτλους κυριότητας και ‘επιστρατεύσαμε’ τις βεβαιώσεις των δημάρχων, για να ξεπεράσουμε το φραγμό του συντελεστή δόμησης (Σ.Δ.) αυξάνοντάς τον στην πράξη, στις περιπτώσεις καθέτων συνιδιοκτησιών… (αναφέρομαι στους προϋφιστάμενους του ’23 οικισμούς Ελευθεροχωρίου και Παλαιάς Φιλιππιάδας, τους οποίους –ειρήσθω εν παρόδω- επεκτείναμε ασύστολα, όταν δε δημιουργήσαμε και νέους).
- και τόσα άλλα, ων ουκ έστιν αριθμός…
Δεν συμπεριλαμβάνω στο παρόν σχόλιο το θέμα του ύψους των οικοδομών, καθότι πιστεύω πως έχει καλυφθεί υπεραρκετά και εξαντλήθηκε με την ημερίδα που συνδιοργάνωσε το τμήμα Ηπείρου του ΤΕΕ και ο Δήμος Φιλιππιάδας, και έκλεισε –νομίζω- με την παρουσίαση της Α’ φάσης του ΓΠΣ.
Δεν πήγαινε, λοιπόν, άλλο. Έπρεπε κάτι να γίνει: Η Φιλιππιάδα έπρεπε και πρέπει να αποκτήσει νέο, σύγχρονο σχέδιο πόλεως, που να απαντά στις σημερινές ανάγκες, στις προκλήσεις των καιρών, στην αειφόρο ανάπτυξη.
Έπρεπε και πρέπει να αποκτήσει σχέδιο σύμφωνο με τις προδιαγραφές που θέτουν οι σύγχρονες αντιλήψεις της Πολεοδομίας και η ισχύουσα νομοθεσία.
Φαίνεται πως είμαστε μπροστά σ’ αυτό ακριβώς. Στο Α’ στάδιο, βεβαίως… και έπεται συνέχεια…
Η ανάλυση, την οποία παρουσίασε με έξοχο και περιεκτικό τρόπο η κα Γεωργούλα, οδήγησε σε τρία σενάρια:
Ένα σενάριο χωρίς καμμία σχεδιασμένη παρέμβαση και άλλα δύο εναλλακτικά παρεμβατικά σενάρια βιώσιμης ανάπτυξης - ήπιας ανάπτυξης το ένα – δυναμικής το άλλο.
Θεωρώ πως αυτό που έχει μεγαλύτερη ανάγκη ο Δήμος Φιλιππιάδας είναι το τρίτο από τα προτεινόμενα σενάρια, εκείνο της δυναμικής ανάπτυξης, πράγμα εξ άλλου, που προκρίνεται και από τη μελετητική ομάδα.
Μένει, από τώρα και για το επόμενο διάστημα, να ενημερωθούμε, να σκεφτούμε, να εμβαθύνουμε, να προβληματιστούμε, να συζητήσουμε, να διαφωνήσουμε, να συμφωνήσουμε (…μια χαρά τα λέει ο Βησσαρίων…) και να προτείνουμε: τελικώς δηλαδή να ΣΥΝΔΙΑΜΟΡΦΩΣΟΥΜΕ τις όποιες προτάσεις, ώστε να συγκροτηθεί και να οριστικοποιηθεί, να λάβει «σάρκα και οστά» αυτό που θα είναι για τα επόμενα χρόνια το πλαίσιο ανάπτυξης του Δήμου Φιλιππιάδας, του χώρου μας.
Σ’ αυτή την προσπάθεια, σ’ αυτόν τον προβληματισμό, σ’ αυτήν την κατάθεση προτάσεων ουδείς, περισσεύει. Ουδείς μπορεί να αποκλειστεί.
ΟΛΟΙ, μα ΟΛΟΙ είναι χρήσιμοι και έχουν να προσφέρουν.
Όλοι έχουμε δικαίωμα και υποχρέωση να συμβάλουμε, όπως μπορεί ο καθένας, με όποιες δυνάμεις διαθέτει.
Ούτως ή άλλως στο θέμα «ΓΠΣ» εμπλέκονται όλες οι παραγωγικές δυνάμεις, όλες οι παραγωγικές δραστηριότητες, και όχι μόνο.
Προκύπτει αδρά από την πολυπλοκότητα και τον σύνθετο χαρακτήρα των θεμάτων που σχετίζονται με την οργάνωση του χώρου σε ισόρροπη αναπτυξιακή κατεύθυνση, που αναδεικνύεται ήδη από την Α’ φάση.
Πολυπλοκότητα, η οποία, κάθε άλλο παρά αρνητικό στοιχείο συνιστά: αντίθετα, υπό προϋποθέσεις, μπορεί -και πρέπει- να μετατραπεί σε εφαλτήριο για τη δυναμική και ισόρροπη ανάπτυξη της περιοχής.
Αυτό επιτάσσει, λοιπόν, η πραγματικότητα: δημοκρατικό διάλογο!
Αυτό επιτάσσει το καλώς νοούμενο συμφέρον της Φιλιππιάδας. Κι αυτό πρέπει να γίνει.
Οι διαδικασίες πρέπει να ολοκληρωθούν και να φτάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα: να αποκτήσει η Φιλιππιάδα το ΓΠΣ που της αρμόζει: σύγχρονο, σύννομο, με σαφή αναπτυξιακό χαρακτήρα, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις παραμέτρους που συγκροτούν την αειφόρο ανάπτυξη και συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής.
Είναι σχεδόν βέβαιο ότι σ’ αυτή την πορεία θα υπάρξουν κάποιοι, οι οποίοι, για διάφορους λόγους, θα επιχειρήσουν να υπονομεύσουν, να βάλουν ‘‘τρικλοποδιά’’ στην προσπάθεια, με στόχο να μην αλλάξει τίποτα.
Είμαι όμως πεπεισμένος πως οποιαδήποτε τέτοια προσπάθεια είναι καταδικασμένη εκ των προτέρων και μοναδικό αποτέλεσμα θα έχει να αποκαλυφθούν και να εκτεθούν εκείνοι, από τους οποίους θα εκπορεύεται.
Αυτό το υποστηρίζω για πολλούς λόγους. Ένας απ’ αυτούς -ο σημαντικότερος ίσως- είναι ο εξής: ΔΕΝ ΠΑΕΙ ΑΛΛΟ!!!
ΕΙΜΑΣΤΕ ΠΡΟ ΠΟΛΛΟΥ ΣΤΟ ΜΗ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ!!!
Οι ευθύνες που θα αναλάβουν όσοι εναντιωθούν στην ολοκλήρωση των διαδικασιών, είναι ΤΡΟΜΑΚΤΙΚΕΣ !!! (και η προσπάθειά τους καταδικασμένη σε αποτυχία, πιστεύω).
Φαίνεται πως αυτό (η θέση μας στο μη περαιτέρω) έχει γίνει αντιληπτό από τη Δημοτική αρχή και ειδικότερα από το Δήμαρχο, του οποίου πρέπει να αναγνωριστεί η προσπάθεια και να του πιστωθεί η μέχρι τώρα πορεία του ΓΠΣ.
Εύχομαι και ελπίζω αντίστοιχη να είναι η πορεία μέχρι την ολοκλήρωση του ΓΠΣ, της Πολεοδομικής Μελέτης στη συνέχεια και τελικώς της Πράξης Εφαρμογής.
Φιλιππιάδα, Φεβρουάριος 2010
Σπύρος Α. Νταλαούτης
Aρχιτέκτων