Φιλιππιάδα και δυνατότητες ανάπτυξης

(από την παρουσίαση Α φάσης ΓΠΣ)
Α.5.1.2 Αξιολόγηση ενδογενών αναπτυξιακών δυνατοτήτων

Ο Δήμος Φιλιππιάδας παρουσιάζει δυνατότητες ανάπτυξης με συνδυασμένες μορφές πολυαπασχόλησης που θα βασίζονται στον αγροτικό τομέα (γεωργία, κτηνοτροφία) αλλά θα αξιοποιούν τις δυνατότητες της μεταποίησης αγροτικών προϊόντων και τις προοπτικές ανάπτυξης των υπηρεσιών και του τουρισμού, στην κατεύθυνση παροχής υψηλής ποιότητας προϊόντων και υπηρεσιών. Επομένως η προοπτική μιας ισόρροπης ανάπτυξης συνιστά ένα σοβαρό πλεονέκτημα και πρέπει να αποτελέσει τη βάση για τον χωρικό σχεδιασμό στα πλαίσια του Γ.Π.Σ. του Δήμου

Συγκεκριμένα, υπάρχουν δυνατότητες για:

• Ανασυγκρότηση του παραγωγικού δυναμικού με έμφαση σε ένα σύγχρονο πρωτογενή τομέα (γεωργία – κτηνοτροφία - αλιεία), εντατικοποίηση της μεταποίησης αγροτικών προϊόντων και επέκταση οικονομικών δραστηριοτήτων προς τον τριτογενή τομέα. Σημαντικές είναι οι δυνατότητες οργάνωσης, συστηματοποίησης και ανάπτυξης της κτηνοτροφίας-πτηνοτροφίας, με στροφή στις βιολογικές μεθόδους εκτροφής, τον εκσυγχρονισμό των κτηνοτροφικών μονάδων και την καθετοποίηση της παραγωγής. Παράλληλα, η υφιστάμενη γεωργική γη παρέχει δυνατότητες, λόγω της ποιότητας της, για εκσυγχρονισμό κα αναδιάρθρωση της παραγωγής και ανάπτυξη βιολογικών καλλιεργειών, ενώ η ποτάμια αλιεία έχει ήδη αναπτυχθεί αρκετά και παρουσιάζει δυναμική.

• Στροφή της περιοχής προς τις ήπιες μορφές τουρισμού – αναψυχής, στο πλαίσιο μια πολιτικής Υπαίθρου που θα συνδυάζει τις παραδοσιακές παραγωγικές δραστηριότητες με τον τουρισμό και την αναψυχή, με κέντρο βάρους τη διατήρηση του, υψηλής αισθητικής, οικιστικού και φυσικού περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής, αλλά και της φέρουσας ικανότητας των φυσικών πόρων και του τοπίου. Τμήμα του Δήμου ανήκει στην ζώνη προτεραιότητας ήπιας ανάπτυξης τουρισμού (Λίμνη Ζηρού, Ζώνη Προστασίας Αμβρακικού, Λούρος Ποταμός ). Η δυνατότητα αξιοποίησης των φυσικών πόρων του Δήμου για ήπια τουριστική ανάπτυξη, με την πρόβλεψη κινήτρων για τη δημιουργία τουριστικών υποδομών και τη χωροθέτηση περιοχών ανάπτυξης τουρισμού και αναψυχής, μπορεί να δώσει νέα ώθηση, τόσο στην κοινωνικο-οικονομική δυναμική του Δήμου όσο και στην προστασία του περιβάλλοντος. Προς την κατεύθυνση αυτή μπορούν να συμβάλλουν τα παραδοσιακά στοιχεία αρκετών από τους οικισμούς του Δήμου, και το αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον μεμονωμένων κτιρίων και συμπλεγμάτων.

• Ανάδειξη της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς. Η πολιτιστική (αρχαιολογικοί χώροι, βυζαντινοί ναοί, ενδιαφέροντα κτίσματα) και φυσική κληρονομιά (δάση, υδάτινοι πόροι) του Δήμου, σήμερα είναι κατά βάση αναξιοποίητοι και επιβάλλεται η λήψη μέτρων για πληρέστερη προστασία και ανάδειξη της, με στόχο τη γενικότερη αναδιοργάνωση και αξιοποίηση του χώρου της περιοχής μελέτης και τη θεμελίωση της βιώσιμης ανάπτυξης του Δήμου.

Όσον αφορά τα διαπιστούμενα σήμερα προβλήματα στο ενδογενές παραγωγικό δυναμικό του Δήμου, αλλά και τις προοπτικές που διαγράφονται με την εκπόνηση και εφαρμογή του Γ.Π.Σ επισημαίνονται τα εξής:

• Η πληθυσμιακή στασιμότητα, η οποία το 2001 παρουσίασε τάσεις πληθυσμιακής μείωσης, αν και μικρής κλίμακας. Η ανάγκη συγκράτησης του πληθυσμού και ιδιαίτερα των νέων είναι επιτακτική για την ευόδωση των αναπτυξιακών προοπτικών της περιοχής. Το πρόβλημα αυτό παρουσιάζει ένταση στα χωριά του Δήμου.

• Το σχετικά χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης του τοπικού πληθυσμού. Το επίπεδο εκπαίδευσης του μόνιμου πληθυσμού του Δήμου στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση υστερεί ως προς την Περιφέρεια και το Νομό. Οι συνθήκες αυτές λειτουργούν αρνητικά για τον εκσυγχρονισμό, τόσο του πρωτογενή τομέα, όσο και του τριτογενή.

• Η άναρχη χωροθέτηση παραγωγικών δραστηριοτήτων που συνδέονται με την κτηνοτροφία, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται συγκρούσεις χρήσεων γης, περιβαλλοντικά προβλήματα και ανάσχεση της ανάπτυξης άλλων τομέων της οικονομίας. Χαρακτηριστικό είναι ότι στην περιοχή που προβλεπόταν η χωροθέτηση ΠΕΡΠΟ από τη σχετική μελέτη του ΥΠΕΧΩΔΕ εγκαταστάθηκαν κτηνοτροφικές μονάδες κατά τη διάρκεια της παρούσας δεκαετίας, με αποτέλεσμα να καθίσταται αδύνατη πλέον η ανάπτυξη κατοικίας στην προβλεπόμενη περιοχή. Η οργάνωση του χώρου και ο διαχωρισμός των χρήσεων αποτελεί προτεραιότητα του Γ.Π.Σ.

• Η εμμονή σε παραδοσιακές καλλιέργειες χωρίς ιδιαίτερες προοπτικές και σε παραδοσιακούς τρόπους διαχείρισης της γεωργικής παραγωγής και του ζωικού κεφαλαίου. Η ανάγκη εκσυγχρονισμού του πρωτογενούς τομέα και η εισαγωγή δυναμικών καλλιεργειών αποτελεί προϋπόθεση για την αναδιάρθρωση της παραγωγής και την ανάπτυξη της παραγωγικής βάσης του Δήμου.

• Τα περιβαλλοντικά προβλήματα που συνοδεύουν την εντατική κτηνοτροφία και συναρτώνται αφενός με τη διάθεση των αποβλήτων των χοιροτροφικών και πτηνοτροφικών μονάδων, και αφετέρου με την οσμή που αποφέρουν οι μονάδες αυτές. Η οργανωμένη ανάπτυξη της κτηνοτροφίας, με πιθανό διαχωρισμό των ειδών, εξασφάλιση βιολογικού καθαρισμού των αποβλήτων, χωροθέτηση ζωνών εξειδίκευσης στην κτηνοτροφική παραγωγή και οργάνωσης των πλέον εντατικοποιημένων μονάδων σε περιοχή Οργανωμένης Ανάπτυξης Κτηνοτροφικών Δραστηριοτήτων αποτελεί μονόδρομο για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που προαναφέρθηκαν.

• Περιβαλλοντικά προβλήματα δημιουργούνται επίσης από την εντατική γεωργία, με την αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων. Η προώθηση της ολοκληρωμένης διαχείρισης των γεωργικών καλλιεργειών θα πρέπει να αποτελέσει μια σοβαρή εναλλακτική λύση του σημερινού συστήματος.

• Η έλλειψη επαρκούς τουριστικής υποδομής, για την κάλυψη ακόμη και ήπιων μορφών τουρισμού. Αποτελεί προϋπόθεση για την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής η δημιουργία υποδομών διανυκτέρευσης, εστίασης και αναψυχής, οι οποίες να μπορούν να εξυπηρετήσουν διαφόρους τύπους τουρισμού (π.χ. οικολογικού, περιηγητικού – φυσιολατρικού, πολιτιστικού, αθλητικού κλπ). Στην κατεύθυνση αυτή μπορεί να δράσουν οι οργανωμένες μορφές τουριστικών και οικιστικών επενδύσεων μέσα από ένα ολοκληρωμένο πολεοδομικό σχεδιασμό.

• Η έλλειψη πολεοδομικού σχεδιασμού. Αυτό, καθιστά ιδιαίτερης σημασίας την κατάρτιση και θεσμοθέτηση του Γ.Π.Σ. Δήμου Φιλιππιάδας, ως εργαλείου μελλοντικής βιώσιμης ανάπτυξης. Επισημαίνεται ότι η έλλειψη σχεδιασμού ή ο ανεπαρκής σχεδιασμός τόσο στον οικισμό της Φιλιππιάδας όσο και στους σημαντικότερους οικισμούς του Δήμου, αποτελεί ανασταλτικό παράγονται για την κεφαλαιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της περιοχής, λόγω της αυθαίρετης και μη οργανωμένης ανάπτυξης των χρήσεων στο χώρο, αλλά και λόγω της περιορισμένης δυνατότητας αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού του πολεοδομικού ιστού των οικισμών.

• Η διάσπαση του οικισμού Φιλιππιάδας από τη ΕΟ Άρτας-Ιωαννίνων αποτελεί επίσης απόρροια της έλλειψης πολεοδομικού σχεδιασμού. Η παράκαμψη της Φιλιππιάδας (μέσω τμήματος του Δυτικού Άξονα) έχει οπωσδήποτε μειώσει τη διερχόμενη κίνηση, αλλά δεδομένου ότι μεγάλο μέρος της κίνησης αυτής είναι τοπικού/επαρχιακού χαρακτήρα, απαιτείται η αντιμετώπιση του κυκλοφοριακού αυτού προβλήματος σε σχέση με την επανασύσταση της συνοχής της πόλης.

• Η όχληση που θα επιφέρει ο Δυτικός Άξονας και η ανάπτυξη παραγωγικών/μεταφορικών χρήσεων παράλληλα προς τον άξονα του μπορεί να αποτελέσει σημαντικό πρόβλημα για την οργάνωση του χώρου και την ποιότητα ζωής των κατοίκων, χωρίς να αμφισβητούνται βέβαια τα σοβαρά πλεονεκτήματα πρόσβασης που προσφέρει ο άξονας αυτός. Τίθεται η ανάγκη για καθορισμό χρήσεων κατά μήκος του, καθιστώντας την εκπόνηση του Γ.Π.Σ. ακόμη περισσότερο αναγκαία.

• Η διέλευση από την περιοχή του Δήμου των γραμμών της ΔΕΗ μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος υψηλής και υπερυψηλής τάσης αποτελούν στοιχείο κινδύνου για την υγεία των κατοίκων, δεδομένου ότι έχει αποδειχθεί σε άλλες χώρες ότι δημιουργεί εκτεταμένες καρκινογενέσεις, ιδιαίτερα δε επηρεάζει τα παιδιά. Σχετική οδηγία έχει εκδώσει το Υπουργείο Υγείας-Πρόνοιας.

• Οι ελλείψεις σε δίκτυα υποδομών, ιδιαίτερα ύδρευσης και αποχέτευσης σε όλους τους οικισμούς, αποτελεί στοιχείο που επηρεάζει την ποιότητα ζωής των κατοίκων του δήμου. Οι ελλείψεις αυτές καταγράφονται, ώστε να αντιμετωπιστούν με την διάθεση των κατάλληλων πόρων.